is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskóli Íslands > Félagsvísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Félagsvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/11439

Titill: 
  • Mörk endurskoðunarvalds Mannréttindadómstóls Evrópu í ljósi nálægðarreglunnar
Námsstig: 
  • Meistara
Leiðbeinandi: 
Útdráttur: 
  • Útdráttur er á ensku

    Dómstóllinn hefur ætíð talið sér heimilt að útfæra ákvæði Mannréttindasáttmála Evrópu í dómaframkvæmd sinni og túlkað sáttmálann í samræmi við nýjar og breyttar aðstæður. Ef dómstóllinn verður áskynja að ný viðhorf séu að myndast meðal aðildarríkjanna þá hefur hann hiklaust talið sér heimilt að rýmka gildi sáttmálans í samræmi við þau viðhorf. Þau réttindi sem leiða má af sáttmálanum eru þar af leiðandi sífellt í mótun sem hefur leitt til þess að í gegnum tíðina hefur dómstóllinn aukið gildissvið sáttmálans og þá réttarvernd sem ákvæði sáttmálans veita. Aukin gagnrýni hefur verið á störf dómstólsins undanfarin ár sem á rót sína mestmegnis að rekja til þessarar meðferðar dómstólsins á sáttmálanum og hafa sumir talið að dómstóllinn sé búinn að ganga of langt í þessum efnum. Spurningar hafa því vaknað um hversu langt dómstóllinn geti gengið við túlkun sína á ákvæðum sáttmálans. Leitast verður við að varpa nánara ljósi á hlutverk MDE í ljósi nálægðarreglunnar sem hefur það grunnmarkmið að færa ákvörðunarvald í einstökum málum eins nálægt þegnum ríkis og unnt er. Nálægðarreglan stuðlar þar af leiðandi að því að tempra valdheimildir dómstólsins gagnvart aðildarríkjum sáttmálans. Jafnframt verður fjallað um með hvaða hætti dómstóllinn endurskoðar ákvarðanir aðildarríkjanna þegar hann leggur mat á það hvort þau hafi brotið gegn ákvæðum sáttmálans með sérstöku tilliti til sjónarmiða nálægðarreglunnar en ekki er talið að dómstóllinn hafi ótakmarkað endurskoðunarvald í þessum efnum. Þá verður einnig vikið að með hvaða hætti dómstóllinn hefur fært út endurskoðunarheimildir sínar undanfarin ár. Þess má geta að dómstóllinn hefur í auknum mæli tekið sér það hlutverk að endurskoða hvort aðildarríkin hafi staðið við aðrar þjóðréttarskuldbindingar sem leiða má af MSE, en hvergi er beinlínis getið í texta sáttmálans að honum hafi verið ætlað slíkt hlutverk. Vikið verður almennum atriðum sem snerta uppbyggingu dómstólsins. Jafnframt verður farið yfir þær veigamiklu breytingar sem hafa verið gerðar á eftirlitskerfi sáttmálans og uppbyggingu dómstólsins á undanförnum árum. Jafnframt verður vikið stuttlega að því hvaða stöðu sáttmálinn hefur í landsrétti aðildarríkjanna og hvaða hlutverki dómstóllinn hefur að gegna gagnvart aðildarríkjunum. Því næst verður vikið að nokkrum atriðum varðandi dóma dómstólsins áður en fjallað verður um hvernig skipun dómara við dómstólinn er háttað. Fjallað verður um hvernig lögsaga dómstólsins afmarkast en í því samhengi þarf sérstaklega að huga að hvenær sáttmálinn tekur gildi fyrir hvert og eitt aðildarríki og hvað telst vera innan yfirráðasvæðis aðildarríkis. Jafnframt verður fjallað um helstu túlkunaraðferðir dómstólsins við að ákvarða hvaða réttindi megi leiða af ákvæðum sáttmálans. Einkum verður gaumur gefinn framsækinni skýringu sem skiptir sköpum þegar skoðað er með hvaða hætti dómstóllinn hefur fært út gildissvið sáttmálans á undanförnum árum. Meginatriði ritgerðarinnar fjallar um nálægðarregluna og sjónarmið um mörk endurskoðunarvalds dómstólsins. Sáttmálinn byggir á nokkrum grunngildum sem rekja má til nálægðarreglunnar þótt hvergi sé beinlínis vísað til hennar í sjálfum sáttmálanum. Dómstóllinn hefur samt sem áður talið að leiða megi regluna af nokkrum ákvæðum sáttmálans og hefur margsinnis vísað til hennar í dómaframkvæmd sinni. Leitast verður við að reyna að skýra inntak reglunnar með almennum hætti en jafnframt verður fjallað um regluna um svigrúm til mats og fjórða stigs regluna sem taldar eru hafa sterk tengsl við nálægðarregluna. Í samræmi við fjórða stigs regluna hefur MDE ítrekað haldið því fram í dómaframkvæmd sinni að hann sé ekki áfrýjunardómstóll sem endurskoði ákvarðanir innanlandsdómstóla út frá atvikum máls eða lagatúlkun landsréttarins. Í lok kaflans verður vikið að nokkrum aðstæðum sem reyna mjög á þessi mörk endurskoðunarvalds dómstólsins og sýnt fram á með vísan í dómaframkvæmd hans að við vissar aðstæður stenst sú fullyrðing ekki að öllu leyti. Að lokum verður vikið að framtíðarsýn dómstólsins en hann hefur síðastliðin ár hlotið aukna gagnrýni fyrir að ganga of langt í túlkun sinni á ákvæðum sáttmálans. Því hefur verið haldið fram að dómstóllinn eftirláti aðildarríkjunum ekki nægilega mikið frelsi til að ákvarða með hvaða hætti þau virða réttindi sáttmálans. Jafnframt verður vikið að tillögu sem nú liggur fyrir um að innleiða nálægðarregluna og regluna um svigrúm til mats í formála sáttmálans sem hefur það markmið að þrengja að valdheimildum dómstólsins við endurskoðun ákvarðana sem teknar hafa verið innanlands.
    Lykilorð: Mannréttindasáttmáli Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu. Nálægðarreglan. Svigrúm til mats. Fjórða stigs reglan.

Samþykkt: 
  • 7.5.2012
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/11439


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
MA Ritgerð endanleg útgáfa pdf.pdf909.53 kBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna