Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/16927
Tilgangur. Að kanna þreytu meðal flugþjónustuliða og greina samband við svefn, vinnuumhverfi, heilsufar og fjölskylduaðstæður.
Aðferð. Lýsandi þversniðsrannsókn. Í þýðinu voru fastráðnir flugþjónustuliðar hjá Icelandair (N=400) og svöruðu 237 (59%) vefspurningalista í janúar 2013. Flugþjónustuliðarnir flugu allir millilandaflug og hvíldust á erlendri grund þegar flogið var til Bandaríkjanna. Spurningalistinn var saminn af höfundi þessarar rannsóknar og byggist að hluta til á erlendum rannsóknum og spurningalistum sem áður hafa birst á þessu sviði. Meginviðfangsefni rannsóknarinnar var að kanna hvort þreyta í morgunflugi, kvöldflugi og næturflugi tengdist svefni, vinnuumhverfi, fjölskylduþáttum, lífsstíl og heilsu. Tengsl þreytu og annarra breytna voru skoðuð með krossprófum og t-prófi.
Niðurstöður. Meirihluti þátttakenda fann fyrir þreytu í morgunflugi (80,6%), 23,2% í kvöldflugi og 52,7% í næturflugi. Um það bil 73% flugþjónustuliða finna einhvern tíma til mikillar þreytu eða örmögnunar í starfi. Nætursvefn flugþjónustuliða var 83 mínútum styttri erlendis en í heimahögum. Tuttugu og eitt prósent flugþjónustuliða nýtti sér lyfseðilskyld lyf til þess að sofna kvöldið fyrir morgunflug. Meirihluti þátttakenda (89%) taldi heilsu sína góða eða mjög góða. Algengustu líkamlegu óþægindin voru eymsli í olnboga og axlarlið, verkir í stoðkerfi og bakverkir. Þátttakendur, sem greindu frá þreytu í morgun-, kvöld- og næturflugi, voru marktækt líklegri til að meta gæði svefns lakari heima og í flugstoppum erlendis og telja að þreyta flugþjónustuliða gæti haft slæm áhrif á frammistöðu í starfi heldur en þeir sem ekki fundu til þreytu. Þeir sem greindu frá þreytu í morgun- og kvöldflugi voru marktækt líklegri til að eiga erfiðara með að sofna heima og í flugstoppum erlendis. Þá voru þeir sem greindu frá þreytu í morgunflugi marktækt líklegri til að eiga í erfiðleikum með að samræma fjölskyldu- og atvinnulíf og höfðu fleiri líkamleg einkenni en þeir sem ekki minntust á þreytu. Þeir sem greindu frá þreytu í næturflugi voru marktækt líklegri til vera óánægðir með lífið en hinir. Hlutfallslega fleiri flugþjónustuliðar, sem höfðu lokið háskólaprófi en þeir sem ekki höfðu háskólapróf, greindu frá þreytu í morgunflugi. Hlutfallslega fleiri sem höfðu sofnað í flugi án þess að ætla sér það greindu frá þreytu í kvöld- og næturflugi en þeir sem ekki höfðu sofnað á flugi.
Ályktun. Þreyta er algeng í starfsstétt flugþjónustuliða og mikilvægt að stéttarfélög og atvinnurekendur sjái um að skipulag vinnunnar stuðli að sem minnstri þreytu meðal þeirra.
Lykilorð: Flugþjónustuliðar; flugmenn; flugáhöfn; örmögnun;vaktavinna; flugþreyta; svefn; svefnerfiðleikar; líkamleg heilsa.
Skráarnafn | Stærð | Aðgangur | Lýsing | Skráartegund | |
---|---|---|---|---|---|
Meistararitgerð AKG.pdf | 2.12 MB | Opinn | Heildartexti | Skoða/Opna | |
Yfirlýsing_ÁstaKristín.pdf | 330.72 kB | Lokaður | Yfirlýsing |