33. gr. samningalaga. Dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands fyrir og eftir lögfestingu 36. gr.

Abstract

Í ritgerð þessari verður fjallað um 33. gr. laga nr. 7/1936, um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga, hér eftir skammstöfuð sml. Greinin er ógildingarregla sem lýsir þá löggerninga ógilda sem óheiðarlegt væri að bera fyrir sig vegna atvika sem voru fyrir hendi þegar löggerningur kom til vitundar löggerningsmóttakanda. Fyrst verður sett fram almenn umfjöllun um ógilda löggerninga og í framhaldi af því verður almenn umfjöllun um 33. gr. sml. og tilkoma greinarinnar í íslenskum og norrænum rétti skoðuð. Einnig verða rakin skilyrði fyrir beitingu hennar, réttaráhrif hennar, tengsl hennar við aðrar ógildingarástæður og kannað hvort greinin veiti dómstólum of mikið svigrúm til ógildingar, í ljósi meginreglunnar um skuldbindingargildi samninga. Samhengisins vegna verður stutt umfjöllun um sambærilega ógildingarreglu 33. gr. í norrænum rétti.Þá verður krufin dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands er varðar umrædda grein og verður umfjölluninni skipt í tvö tímabil. Kannað verður hvort beiting greinarinnar hafi breyst eftir að hin víðtæka ógildingarregla laganna í 36. gr. var lögfest árið 1986, og verður því rakin dómaframkvæmd fyrir og eftir árið 1986. Markmiðið er að reyna komast að niðurstöðu um það hvort beiting reglunnar í 33. gr. hafi breyst eftir tilkomu 36. gr. sml.