is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskóli Íslands > Félagsvísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Félagsvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/19766

Titill: 
  • Titill er á ensku Moulding the Icelandic Tax System. Primary-Industry-Based Special Interest Groups, Taxation, Tax Expenditure, Direct and Indirect State Support, and the Shaping of Tax Rules
  • Skattlagning á Íslandi: Hvernig mótast hún?
Námsstig: 
  • Meistara
Útdráttur: 
  • Útdráttur er á ensku

    This paper outlines the main developmental aspects of the taxation system (the definition of tax-base, tax rate, and the tax structure) and its administration according to primary-industry-based special interest groups in Iceland, from the time financial independence was obtained in 1874 to the present, the chief characteristics of Icelandic tax policy, and its contribution to developing the economic base. Special consideration is given to how corruption related to the tax system affects tax evasion, tax avoidance and inequality.
    Evading taxes is illegal, and that introduces a fundamental difficulty into the measurement of tax evasion. The term “Non-Observed Economy” (NOE) refers to all economic activities for which unreported payments are made. Unreported payments can leave a trace: The three different methods to measure the gross domestic product, GDP, (the production approach; the expenditure approach; and the income approach) can be used as a tool to measure the NOE. The outcome of all these three methods should be the same. However, we can’t distinguish between tax evasion and other undeclared activities.
    Corruption is principally a governance issue. A weak administration and pervasive corruption are related, and extractive institutions thrive on this. We point out how Icelandic institutions’ failure to manage society by means of social, judicial, political and economic balances lies in the taxation system.
    There is no link between taxation policies or tax rates with Iceland’s economic growth, as taxes were fixed in response to the economic situation rather than according to proactive government planning. In the 1940s, the rate of tax evasion is estimated to have been between 35 and 45 percent, but in the events leading up to the crisis 2008, between 15 and 25 percent of the tax revenue.
    The Icelandic tax system is such that the taxes are highly regressive and proportionally decreasing as the income is higher. Other causes of inequality are low replacement incomes and transfer payments between income groups in Iceland, as compared with other countries.

  • Skoðaðir verða helstu þróunarþættir skattkerfisins (skilgreining tekjuhugtaks, skatthlutfalls og uppbygging) og stjórnun þess með hliðsjón af hagsmunahópum á Íslandi, allt frá því efnahagslegt sjálfstæði fékkst árið 1874 og til dagsins í dag, ennfremur verða skoðaðir helstu einkenni skattastefnunnar og þáttur hennar í þróun efnahagslífins. Í því samhengi verður litið til þess, hvernig skattatengd spilling hefur áhrif á skattsvik, skattasniðgöngu og tekjudreifingu.
    Skattsvik eru ólögleg, og eðli málsins samkvæmt er torvelt að mæla umfang þeirra. Hugtakið svart hagkerfi vísar til allrar starfsemi, sem greitt er fyrir. Þrjár mismunandi aðferðir eru notaðar til þess að mæla verga landsframleiðslu (VLF): framleiðsluaðferðin, ráðstöfunaraðferðin og tekjuskiptingaraðferðin. Útkoman ætti að vera sú sama, hver sem aðferðin er. Ekki er hægt að greina milli skattsvika, skattasniðgöngu, spillingar og annarrar ótilkynntrar starfsemi.
    Spilling er stjórnunarvandamál sem öll ríki þurfa að takast á við, hvert sem þróunarstigið er. Rætur hennar liggja djúpt í stjórnsýslu- og stjórnmálastofnunum. Veik stjórnsýsla og djúpstæð spilling fara saman, og á því þrífast útdráttarstofnanir. Bent er á að á Íslandi hefur ekki tekist að stýra samfélaginu innan ramma jafnræðis að því er varðar félagsmál, dómsmál, stjórnmál og efnhagsmál, og er skýringar að leita í skattkerfinu.
    Engin tengsl eru milli skattstefnu eða skatthlufalls annars vegar og hagvaxtar hins vegar, þar sem hið fyrra er fremur viðbragð við efnahagsstöðunni fremur en áætlun ríkisstjórnar. Á fimmta áratugnum eru skattsvik áætluð milli 35 og 45 af hundraði, en í aðdraganda hrunsins 2008 eru skattsvikin áætluð milli 15 og 25 af hundraði skatttekna.
    Skattkerfið byggist á háum en stiglækkandi sköttum, þ.e. skattgreiðslur fara hlutfallslega lækkandi með hærri tekum. Aðrar orsakir misréttis eru lítil tekjujöfnun og lág tilfærslugjöld milli tekjuhópa á Íslandi, miðað við það sem tíðkast annars staðar.

Samþykkt: 
  • 16.9.2014
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/19766


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Jóhannes Hraunfjörð Karlsson.pdf3.82 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna