is Íslenska en English

Lokaverkefni (Doktors)

Háskóli Íslands > Menntavísindasvið > Doktorsritgerðir - Menntavísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/23124

Titill: 
  • Námstækifæri barna í leikskóla : tækifæri leikskólabarna til þátttöku og áhrifa á leikskólanám sitt
Námsstig: 
  • Doktors
Útdráttur: 
  • Tilgangur þeirrar rannsóknar sem hér er kynnt er að skoða námstækifæri
    (e. learning opportunities), það er tækifæri leikskólabarna til þátttöku og
    áhrifa á leikskólastarf, í íslenskum leikskóla sem starfar í anda
    starfsaðferðar sem kennd er við ítölsku borgina Reggio Emilia. Samkvæmt
    þeim hugmyndum er áhersla lögð á að auka möguleika barna til áhrifa í
    leikskólastarfinu (Malaguzzi, 1998).
    Rannsóknin er þverfagleg, víða er leitað fanga: í almennri sálfræði
    (Heider), stjórnmálaheimspeki (Habermas), félagsfræði (Ziehe), leikskólafræði
    (Malaguzzi), kynjafræði (Butler) og í félagssálfræði (Bandura). Rannsóknin
    er byggð á tveimur fræðilegum meginsjónarhornum: eignunarkenningu
    (e. attributionism) og gagnrýninni kenningu (e. critical theory).
    Jafnframt er stuðst við lykilhugtökin trú á eigin getu (e. self-efficacy) og
    valdeflingu (e. empowerment), auk hugmynda Judith Butler (2004) um
    kyngervi (e. gender).
    Doktorsverkið byggist á fjórum greinum: auk þess er fræðilegur rammi
    eða kápa sem tengir efni greinanna saman og dregur fram fræðilega
    útgangspunkta og niðurstöður.
    Niðurstöður rannsóknarinnar gefa heildstæða hugmynd um samhangandi
    áhrifaþætti sem varða námsumhverfi barna; að námstækifæri barna
    ráðist mikið af viðhorfum kennara. Það er að viðhorf kennara stýri gjörðum
    þeirra og það hafi síðan mótandi áhrif á sjálfshugmyndir viðkomandi barna
    og möguleika þeirra til virkrar þátttöku í eigin námi og til að öðlast aukna
    trú á eigin getu. Sem er mikilvægur lykill að velgengni og stuðlar að aukinni
    getu viðkomandi barna. Í rannsókninni, sem er þverfagleg, er víða leitað
    fanga: í almennri sálfræði (Heider), stjórnmálaheimspeki (Habermas),
    félagsfræði (Ziehe), leikskólafræði (Malaguzzi), kynjafræði (Butler) og í
    félagssálfræði (Bandura).
    Meginniðurstöður rannsóknarinnar sýna að viðhorf kennaranna tveggja
    sem tóku þátt í rannsókninni féllu að starfsaðferðum þeirra. Einnig sýna
    þær að börnunum bauðst að taka þátt í ákvarðanatöku og að kennararnir
    stuðluðu að valdeflingu barnanna. Þó takmarkaði kyngervi barnanna
    valdeflingu þeirra, segja má að þar hafi mótunarþáttur viðhorfa hvað
    skýrast birst. Þá sýnir rannsóknin að málþroski leikskólabarna útilokar ekki
    að trú þeirra á eigin getu sé mæld, en hins vegar er nauðsynlegt að þróa
    annars konar mælitæki en almennt er beitt við mælingu á trú fullorðinna á eigin getu. Í rannsókninni er stungið upp á uppeldisfræðilegri skráningu
    sem vænlegu mælitæki.
    Lykilhugtök: Trú á eigin getu, valdefling, kyngervi, Bandura, Butler,
    Habermas, Malaguzzi, Reggio Emilia.

  • The purpose of the research is to scrutinize learning opportunities, that is,
    preschool children’s opportunities of participation and possibilities of
    impacting the preschool activities within one Icelandic preschool whose
    practice is inspired by the methodologies named after the Italian city of Reggio
    Emilia. According to the ideas of Reggio Emilia, an emphasis is placed on
    bolstering children’s abilities to influence preschool activities (Malaguzzi,
    1998). The research is grounded on two theoretical perspectives;
    attributionism and critical theory. Moreover, the research draws on definitions
    of the key-terms ‘self-efficacy’ and ‘empowerment’, as well as Judith Butler’s
    (2004) theories concerning gender. The PhD project is based on four articles:
    1) Attitudes of two preschool teachers and methods of empowerment of
    preschool children. 2) Perceived self-efficacy amongst preschoolers: Some
    methodological variations on themes from Bandura’s theory. 3) Children and
    Democracy in Preschool: Children’s Participation in Preschool Decision-
    Making Processes. 4) Gendering in one Icelandic preschool.
    The findings of the research provide holistic ideas regarding interconnected
    determinants in relation to children’s educational environments;
    children’s opportunities of learning depend largely on the teachers’
    views, i.e. the teachers’ views govern their behaviour which in turn impact
    the children’s self-image and their ability to actively participate in their
    own learning and develop stronger beliefs concerning their own
    capabilities, which is an integral aspect of success and which generally
    facilitates the children’s capabilities. The research draws on several
    sources: psychology (Heider), political philosophy (Habermas), sociology
    (Ziehe), early childhood education (Malaguzzi), gender studies (Butler) and
    social psychology (Bandura).
    The central findings of the research bring to light that the views of the
    teachers who participated in the research were consistent with work
    methods and the children were frequently invited to participate in the
    decision-making processes. Ultimately, the teachers facilitated the
    children’s empowerment; however, the children’s gender limited the
    extent of their empowerment. One could claim that this aspect manifests
    most clearly the way in which teachers’ views impact the children. The
    research furthermore reveals that preschool children’s language
    development does not undermine analyses of their beliefs in regard to
    their own abilities but it is nevertheless necessary to create alternative
    evaluation tools that focus on children, in contrast to commonly used evaluation tools used to analyse adult individuals’ beliefs in their own
    abilities. The research suggests pedagogical documentation as a possibly
    fruitful means of assessment.
    Key terms: belief in own abilities, empowerment, gender, Bandura, Butler,
    Habermas, Malaguzzi, Reggio Emilia.

Samþykkt: 
  • 14.10.2015
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/23124


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
DR. Guðrún Alda Harðardóttir.pdf14.42 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna