Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/4679
Íslensk stjórnskipun hefur það að grundvallarreglu að mönnum sé aðeins refsað samkvæmt heimild í settum réttarreglum frá Alþingi eða í almennum stjórnvaldsfyrirmælum sem eiga þá
ótvíræða stoð í lögum. Reglan grunnregla um lögbundnar refsiheimildir að stjórnlögum er að
finna í 1. mgr. 69. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 (hér eftir skammstöfuð stj.skrá.) sbr. 7. gr. stjórnarskipunarlaga nr. 97/1995. Reglan hefur einnig verið talin leiða af 7.
gr. Mannréttindasáttmála Evrópu (hér eftir skammstöfuð MSE), sem hefur lagagildi hér á
landi sbr. 1. gr. laga nr. 62/1994 og 1. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 (hér eftir
skammstöfuð hgl).
Líkt og heiti ritgerðarinnar ber með sér verður leitast við að skoða hvaða vægi
lögskýringargögnum er gefið við túlkun lagaákvæðis í dómum Hæstaréttar á sviði refsiréttar.
Til að komast að því verður einnig farið almennt í lögskýringarferlið. Við túlkun lagaákvæðis
er beitt svokallaðri lögskýringaraðferð fyrir allt ferlið í heild sinni, það skiptist í 1) val á
lagaákvæði 2) afmörkun á merkingarfræðilegum ramma lagaákvæðis (innra samhengi
lagaákvæðis) 3) val á lögskýringarsjónarmiðum (ytra samhengi lagaákvæðis) og að lokum 4)
val á lögskýringarleið.
Markmið ritgerðarinnar er að kanna hversu mikið litið er til lögskýringargagna við túlkun
refsiákvæða og hvort vægi þess að líta til þeirra sé breytilegt eftir málefnasviði lagaákvæðis.
Greining á því kann að skipta máli í ljósi þess að refsiákvæði eru íþyngjandi og getur því
verið takmarkaðra svigrúm að líta til lögskýringargagna við túlkun þeirra. Við skoðun á
þessu verður helst litið til úrlausna dóma Hæstaréttar á sviði refsiréttar. Einnig verður skoðað
hvaða áhrif, ef einhver, meginreglurnar um lögbundnar refsiheimildir og skýrleika
refsiheimilda hafa á vægi lögskýringargagna við túlkun refsiákvæða í dómum Hæstaréttar. Í
samhengi við það verður síðan skoðað hvort úrlausnir réttarins gefi skýr svör um það í ljósi
túlkunarreglunnar hvort heimilt sé frekar að líta til lögskýringargagna þegar lagaákvæði er
sakborning í hag.
Ritgerðin hefst á almennri umfjöllun um lögskýringarfræði og í tengslum við það um
innra og ytra samhengi lagaákvæðis. Þriðja kafla er skipt í tvennt og hefst hann á því að
fjallað er um hugtakið lögskýringargögn og tegundir þeirra, í seinni hluta hans eru síðan færð
rök með og á móti notkun lögskýringargagna við túlkun lagaákvæða. Vægi lögskýringargagna
við túlkun refsiákvæða er viðfangsefni fjórða kafla og verður þar skýrt frá meginreglunum um
lögbundnar refsiheimildir og skýrleika refsiheimilda og einnig túlkunarreglu refsiréttar og
verður í kjölfar þessa skoðaðir dómar Hæstaréttar út frá beitingu lögskýringargagna. Að
lokum verða niðurstöður dregnar saman í fimmta kafla.
Skráarnafn | Stærð | Aðgangur | Lýsing | Skráartegund | |
---|---|---|---|---|---|
BA-Ritgerð Lilja.pdf | 284.04 kB | Opinn | Heildartexti | Skoða/Opna |