Götungarannsókn á sjávarsetkjarna úr Eyjafjarðarál: Fallkjarni B05-2006-GC04

Abstract

Ísland er staðsett á mikilvægum stað í Norður Atlantshafi m.t.t. umhverfisbreytinga, á mörkum kaldra og hlýrra sjávar- og loftmassa. Jarðlög á Íslandi eru því mikilvæg uppspretta upplýsinga um breytingar á fornloftslagi og fornhafstraumum. Landgrunnið fyrir norðan Ísland lykilstaður til þess að rannsaka fornloftlag og fornhafstrauma, vegna þess að þar mætast Austur-Íslandslandsstraumurinn og Irmingerstraumurinn. Til þess að rannsaka loftslagsbreytingar var gerð götungarannsókn á sjávarsetkjarna B05-2006-GC04 sem tekinn var í Eyjafjarðarál árið 2006. Valdar voru helstu sex tegundir af botngötungum og tvær tegundir af svifgötungum. Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að veðurfarið hefur breyst á því tímabili sem kjarninn spannar. Kaldur Pólsjór er ríkjandi allt tímabilið og áhrif hans aukast eftir því sem líður á. Hins vegar má líka sjá áhrif Atlantsjávar við botninn snemma á tímabilinu. Setmyndunarhraði á svæðinu gefur til kynna að rannsakað tímabil í kjarna B05-2006-GC04 spanni u.þ.b. tímabilið 1900 – 1700 e.kr. Það má því leiða líkur að því að þær umhverfisaðstæður sem lesa má úr götungafánunni í setlögunum á norðanverðu landgrunni Íslands, tengist kulda- og hafís árum í lok Litlu Ísaldar. Það verður hins vegar ekki staðfest nema með aldursgreiningum.

Iceland is located in climatological sensitive area in the North Atlantic where cold and warm water- and airmasses meet. Geological archives in Iceland are thus important to gather information on climate change. The North Icelandic shelf is a key location to investigate paleoclimatic and paleoceanographic changes.Foraminiferal study on marine sediment core B05-2006-GC04, collected in Eyjafjarðaráll in 2006, was performed to obtain information on paleoclimate. Six key benthic foraminifera species were selected and two planktonic. The results show that the climate has changed through the investigated interval. Cold Polar water is prominent through out the period and becomes more evident with time. However, influence of Atlantic water at the bottom is seen early in the period. The sedimentation rate in the area suggest that the investigated interval spans the years 1900 -1700 AD. Thus a correlation of the changes observed in the foraminifera assemblage in core B05-2006-GC04 could be made to the latter part of the Little Ice Age when the climate was cold and sea ice frequent.