Réttindi fanga og þau skilyrði sem þeim fylgja samkvæmt lögum um fullnustu refsinga nr. 49/2005

Abstract

Eftirfarandi ritgerð er lokaverkefni til B.A.-prófs við Lagadeild Háskólans á Akureyri. Í ritgerðinni er gerð grein fyrir þeim réttindum sem fangar hafa samkvæmt lögum um fullnustu refsinga nr. 49/2005 og takmörkunum sem þeim geta fylgt. Ákvæðin eru skoðuð og bætt við þau eftir því sem við á úr öðrum lögum, reglugerðum og reglum ásamt umfjöllunum umboðsmanns Alþingis. Þannig er reynt að skilgreina hver réttindin eru í raun og að auki verður farið yfir túlkanir á matskenndum orðum sem skipta oft miklu máli við nýtingu réttindanna. Lög um fullnustu refsinga veit þessum tiltekna samfélagshópi ákveðin réttindi á vissum sviðum ásamt því að takmarka eða setja skilyrði um þau. Réttindi í þessu samhengi geta til að mynda varðað samskipti við umheiminn, heilbrigðisþjónustu, leyfi, vistunarúrræði og reynslulausn. Heimilt er að takmarka flest réttindi sem gefin eru með fullnustulögum og grundvöllur fyrir slíku getur verið hegðun eða brotaferill. Mönnum er því ávallt umbunað fyrir góða hegðun. Í ritgerðinni er byrjað á að fjalla um réttindi fanga áður en kemur til fangelsisvistar. Því næst er fjallað um almenn réttindi í fangelsisvist sem ekki er hægt að skerða. Þar á eftir er umfjöllun um þau réttindi í fangelsisvist sem háð eru skilyrðum og að lokum um áunnin réttindi fanga. Farið er almennt yfir lögin og bætt við orðskýringum og túlkunum eftir fremsta megni. Bætt er við álitum umboðsmanns Alþingis sem oft gefa góða mynd af því hvort eitthvað í lögunum eða starfsáttum þarf að laga. Í ritgerðinni kemur fram að vankantar eru á heilbrigðismálum er varða fanga sem og lagaákvæðum um laun. Þar að auki þarf að yfirfara ákvæði um reynslulausn og gera þau skýrari hvað varðar útreikninga á hvenær réttur til reynslulausnar hefst. Nefnd hefur verið skipuð til að gera heildar endurskoðun á lögunum og er því von á að bætt verður úr þeim réttindum fanga sem miður hafa farið.

The following thesis is the final assignment for a B.A. degree at the faculty of law at the University of Akureyri. In the thesis are set forth the rights prisoners have according to legal code on the Service of Prison Sentences no. 49/2005 also there is set forth the limitations that such rights might have. Articles of the code are analyzed and relevant articles of other legal codes, regulations, rules and decisions of the Althing Ombudsman. And with the use of what the interpretation of the rights are as well as trying to give an understanding to words that are vaguely expressed which often matter in terms of the who and when some rights can be applied to prisoners. The code on Service of Prison Sentences gives this group of the community certain rights on certain areas along with limiting or setting conditions for such rights. Rights in this context are for example: communication whit the outside world, healthcare, permissions, different sentencing options and probation so that some are mentioned. Allowed is to restrict most of the rights given with the code by bad behaviour or once list of crimes committed, men are therefore always rewarded for good behaviour.The thesis starts by covering rights a person has before sentence is carried out. Next are general rights in prison that cannot be restricted. After that, rights in imprisonment are covered that can be restricted or have conditions attached to them. At last there are outlined those rights that can be gained. The subject of the thesis is examined by going over the code on the Service of Prison Sentences and added definition of indecisive words and interpretations as it applies. Decisions of the Althingi Ombundsman are added as the can give a good view on how the law is to be interpreted or if there are flaws in the law or procedure that need fixing. In the thesis it is shown that the Prison healthcare systems as well as articles on payments to prisoners for work need both to be fixed. As well do the rules on how to calculate the time of parole need to be clearer. A committee has been put to gather to make a recommendation on new law regarding the service of prison sentences and due to that there might be changes done to what needs fixing.