Þetta er ekkert mál. Íþróttir í íslenskum heimildamyndum

Abstract

Íþróttir eru stór hluti af íslenskri menningu. Rúmlega 35% þjóðarinnar stunda íþróttir innan Íþróttasambands Íslands og umtalsvert af fjölmiðlaefni um íþróttir er framleitt á íslensku. Umfjöllun um íþróttaafrek hefur mest megnis verið í höndum sjónvarpsstöðva og dagblaða á Íslandi en nýlega hefur kvikmyndamiðillinn haslað sér völl á því sviði.Íslenska karlalandsliðið í handbolta er gríðarlega vinsælt eins og sýndi sig þegar mikill mannfjöldi tók á móti liðinu eftir Ólympíuleikana í Beijing árið 2008 þar sem liðið hreppti silfurverðlaun. Heimildamynd um afrek liðsins, Gott silfur gulli betra (2009) eftir Þór Elís Pálsson leit síðan dagsins ljós árið eftir. Heimildamyndagerð á Íslandi hefur verið í mikilli sókn á síðustu árum og nýlega hefur undirgrein (e. sub-genre) heimildamynda sem einblínir á íþróttir sprottið fram hér á landi. Vinsældir heimildamynda um íþróttir hafa aukist í Bandaríkjunum og víðar upp á síðkastið og hefur það haft áhrif hér á landi. Fræðileg umræða um íþróttaheimildamyndir er tiltölulega ný af nálinni en þó hafa nýlega verið gefin út greinasöfn af skrifum fræðimanna um þessa tegund heimildamynda.Í þessari ritgerð er fjallað um íslenskar íþróttaheimildamyndir, þær settar í fræðilegt samhengi og greindar. Tvær myndir eru í brennidepli; Africa United (2005) eftir Ólaf Jóhannesson og Þetta er ekkert mál – Saga Jóns Páls Sigmarssonar eftir Steingrím Jón Þórðarson. Myndirnar eru æði ólíkar en eiga þó ýmislegt sameiginlegt hvað varðar form, framsetningu og viðfangsefni.