Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/17176
Afstaða fólks til refsinga og framkvæmd þeirra hefur löngum þótt lýsandi fyrir þá tegund samfélags sem það býr í. Franski heimspekingurinn Michel Foucault olli straumhvörfum í sögulegri greiningu refsikerfa með bók sinni Gæslu og refsingu (fr. Surveiller et punir). Þar gerir hann grein fyrir breytingum sem orðið hafa á refsikerfinu frá 17. öld til nútímans með áherslu á tilkomu skipulagðrar fangavistar. Lýsir hann því hvernig með brotthvarfi einfaldra líkamsrefsinga varð til svokallað ögunarkerfi, sem byggir á flóknum valdatengslum sem hvíla á samspili valds og þekkingar og liggja um samfélagið allt. Kerfi þetta er að finna í hinum ýmsu stofnunum þess, fyrst í stjórn hermanna og síðar í vinnubúðum, skólum og fangelsum. Eftirlit, gæsla og innræting koma þannig í stað líkamlegrar valdbeitingar sem leiðir til að hafa stjórn á bæði einstaklingum og samfélagi þeirra. Í fyrri hluta ritgerðarinnar er þessum hugmyndum gerð ítarleg skil. Í þeim seinni er athugað hversu vel þær eiga við refsiþróun Íslands á sama tímabili. Er þar farið yfir tilkomu tugthússins við Arnarhól og rekstur þess, umbætur Magnúsar Stephensen á íslensku refsikerfi, bakslag í þeirri þróun og loks upphaf nýrrar refsistefnu á síðustu áratugum 19. aldar með tilkomu Hegningarhússins við Skólavörðustíg. Áhersla er lögð á samsvörun þessarar sögu við greiningu Foucault sem aldrei er langt undan í umfjölluninni.
Skráarnafn | Stærð | Aðgangur | Lýsing | Skráartegund | |
---|---|---|---|---|---|
Ögunarvald pdf.pdf | 501.65 kB | Opinn | Heildartexti | Skoða/Opna |