is Íslenska en English

Lokaverkefni (Doktors)

Háskóli Íslands > Menntavísindasvið > Doktorsritgerðir - Menntavísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/19426

Titill: 
  • Titill er á ensku Student disengagement and school dropout : parenting practices as context
  • Skuldbinding nemenda til náms og brotthvarf úr framhaldsskóla : þáttur uppeldisaðferða foreldra
Námsstig: 
  • Doktors
Útdráttur: 
  • Í ljósi aukinnar áherslu á menntun í samfélaginu eru þau ungmenni sem ekki
    ljúka framhaldsskóla að mörgu leyti verr stödd nú en áður fyrr. Rannsóknir
    benda til þess að brotthvarf hafi svipaðar neikvæðar afleiðingar í mismunandi
    löndum bæði fyrir einstaklinginn og samfélagið. Ungt fólk sem hverfur frá námi
    á að jafnaði minni möguleika á vinnumarkaði, fær verr launuð störf, á frekar á
    hættu að verða atvinnulaust og tekur minni þátt í símenntun (e.g., Belfield og
    Levin, 2007; DG EAC 2005; OECD 2001; Rumberger og Lamb 2003). Í ljósi þess
    hve miklu máli skiptir fyrir framtíð ungmenna að ljúka framhaldsskóla má segja
    að ákvörðun þeirra um hvort þau hverfi frá eða ljúki námi sé eitt af stærstu
    þroskaverkefnum þessa aldurskeiðs.
    Brotthvarf frá námi hefur verið í sviðsljósinu á undanförnum árum. Einn af
    árangursvísum Evrópuráðsins fyrir árið 2010 var að umfang brotthvarfs yrði
    ekki hærra en 10% í aðildarlöndunum (The Council of the European Union,
    2004). Þetta markmið náðist ekki og var framlengt til ársins 2020. Í menntaáætlun
    Bandaríkjanna árið 1990 var eitt markmiðanna að draga úr brotthvarfi
    nemenda. Að auki er hlutfall útskrifta einn af þeim árangursvísum sem
    bandarískir skólar þurfa að gera grein fyrir samkvæmt alríkislögunum No Child
    Left Behind (NCLB) sem sett voru 2001 (U.S. Department of Education, n.d.).
    Á Íslandi, þar sem þessi rannsókn fór fram er brotthvarf frá námi einnig
    áhyggjuefni. Eitt meginmarkmið nýrra framhaldsskólalaga frá árinu 2008 er að
    draga úr brotthvarfi nemenda. Jafnframt er einn árangursvísanna í 20/20
    sóknaráætlun Íslands að hlutfall Íslendinga á aldrinum 25-64 ára sem ekki hafa
    formlega framhaldsmenntun hafi lækkað úr 30% niður í 10% árið 2020. Margar
    þjóðir hafa því á stefnuskrá að minnka líkur á að nemendur hætti í skóla. Á
    sama tíma er það mikil áskorun að fyrirbyggja brotthvarf og mikilvægt að skilja
    hvað getur legið að baki þeirri ákvörðun ungmenna að hverfa frá námi.
    Meginmarkmið þessarar doktorsritgerðar er að auka þekkingu og skilning á
    brotthvarfi frá námi. Ritgerðin er samsett af vísindagreinum (180 ECTS) þar sem
    greint er frá langtímarannsókn á brotthvarfi íslenskra ungmenna frá námi út frá
    tveimur sjónarhornum: Annars vegar með hliðsjón af kenningum um brotthvarf
    þar sem lykilhugtakið er skuldbinding til náms og skóla. Litið er á brotthvarf frá námi sem afleiðingu ferlis þar sem nemandinn verður smám saman afhuga
    námi og skóla. Hins vegar er stuðst við kenningar og rannsóknir á áhrifum
    uppeldisaðferða á aðlögun ungmenna. Íslenskum ungmennum var fylgt eftir
    yfir átta ára tímabil, frá 14 til 22 ára aldurs. Þessi rannsókn byggir á gögnum úr
    viðamikilli langtímarannsókn á áhættuhegðun reykvískra ungmenna (Adalbjarnardóttir,
    1994). Niðurstöðurnar eru birtar í alþjóðlegum vísindagreinum
    (Blondal og Adalbjarnardottir, 2009, 2012, 2014 í prentun).
    Nánar tiltekið eru markmið doktorsritgerðarinnar eftirfarandi: Í fyrsta lagi að
    kanna (a) hvernig hegðunarleg og tilfinningaleg skuldbinding nemenda við 14
    ára aldur og (b) hvernig hún þróast frá 14 til 15 ára aldurs tengist námsstöðu
    þeirra við 22 ára aldur (útskrift/brotthvarf). Tillit er tekið til margbreytileika
    nemendahópsins. Sjónum er sérstaklega beint annars vegar að nemendum
    sem voru í hættu að hverfa frá námi vegna slaks námsárangurs en útskrifuðust
    þrátt fyrir það og hins vegar nemendum sem sýndu góðan námsárangur en
    hættu námi þvert á það sem vænta mátti. Í öðru lagi er kannað hvernig uppeldi
    foreldra, bæði með tilliti til uppeldisaðferða foreldra og þátttöku þeirra í
    skólagöngu barnsins á unglingsárum, tengist námsstöðu ungmennanna við 22
    ára aldur. Í þriðja lagi er kannað hvernig leiðandi uppeldi foreldra við 14 ára
    aldur ungmennanna hefur áhrif á námsstöðu við 22 ára aldur í gegnum
    skuldbindingu nemenda á unglingsárum.

  • Fræðilegt framlag doktorsverkefnisins er þýðingarmikið. Í fyrsta lagi er
    ungmennunum fylgt eftir yfir átta ára tímabil sem er óvenju langt tímabil í rannsóknum
    á tengslum félagsmótunar og brotthvarfs frá námi. Langtímsniðið gerir
    kleift að álykta með töluverðri vissu um að uppeldisaðferðir foreldra við 14 ára
    aldur ungmenna segi fyrir um hvort þau hafi lokið framhaldsskóla við 22 ára
    aldur. Í öðru lagi er nýmæli að kannað sé hvernig ólík námsframvinda nemenda
    í framhaldsskóla tengist skuldbindingu þeirra til náms og skóla við lok
    grunnskóla. Athyglinni er sérstaklega beint að þeim nemendum sem sýna
    óvænta námsframvindu miðað við fyrra námsgengi, sem er sjaldgæft í
    rannsóknum á brotthvarfi frá námi. Þessi nálgun gefur mikilvæga innsýn í
    mögulegar ástæður þrautseigju þeirra nemenda sem standa illa að vígi
    námslega og þess hvað veikir stöðu nemenda sem eru sterkir námslega en
    hætta engu að síður í námi. Í þriðja lagi er bæði hegðunarleg og tilfinningaleg
    skuldbinding nemenda til náms og skóla könnuð og hvernig skuldbinding þeirra
    þróast yfir tíma við lok grunnskólans í tengslum við mismunandi
    námsframvindu í framhaldsskóla. Flestar rannsóknir á brotthvarfi frá námi
    kanna einungis hegðunarlega skuldbindingu og á einum tímapunkti.
    Í fjórða lagi veitti nánari athugun á því hvernig uppeldisaðferðir foreldra
    tengjast brotthvarfi úr framhaldsskóla mikilvæga innsýn í hvað það er í samskiptum þeirra við börn sín sem ýtir undir aðlögun ungmennanna. Fyrri
    rannsóknir hafa verið gagnrýndar fyrir að beita of þröngri nálgun við að meta
    tengsl á milli samskipta foreldra og barna annars vegar og námsgengis hins
    vegar með því að skoða aðeins þátttöku foreldra í skólagöngu barnsins.
    Almennt hafa niðurstöður þessara rannsókna verið misvísandi og almennt sýnt
    lítil tengsl á milli þátttöku foreldra og námsgengis barna. Í fimmta lagi er
    kannað með langtímasniði hvernig uppeldisaðferðir á unglingasáum (14 ára)
    hafa áhrif á námsstöðu við 22 ára aldur í gegnum skuldbindingu nemenda við
    15 ára aldur. Skuldbinding nemenda til náms og skóla er lykilhugtak í kenningum
    um brotthvarf sem oft virðist afleiðing langtíma ferlis þar sem
    nemandinn verður smám saman afhuga námi og skóla. Þrátt fyrir það hafa fáar
    rannsóknir til þessa beint sjónum að því hvernig uppeldisaðferðir foreldra geti
    tengst brotthvarfi í gengum skuldbindingu til náms og skóla.
    Meginniðurstöður doktorsrannsóknarinnar benda til þess að hegðunarleg
    og tilfinningaleg skuldbinding nemenda við lok grunnskóla tengist ólíkri
    námsframvindu þeirra í framhaldsskóla. Nemendum var skipt í hópa með
    tilliti til námsárangurs á samræmdum prófum í 10. bekk. Annars vegar voru
    þeir sem sýndu námsframvindu sem búast hefði mátt við og hins vegar þeir
    sem sýndu óvænta námsframvindu. Þeir sem þrátt fyrir að hafa sýnt slaka
    frammistöðu luku námi sýndu meiri hegðunarlega skuldbindingu en þeir sem
    sýndu slaka frammistöðu og hurfu frá námi. Jafnframt kom fram að þeir sem
    hættu í námi þrátt fyrir góða frammistöðu sýndu minni hegðunarlega og
    tilfinningalega skuldbindingu samanborið við þá sem sýndu góða frammistöðu
    og luku námi. Þar að auki þá sýndu niðurstöðurnar að skuldbinding
    þeirra nemenda (bæði hegðun og tilfinningar) þróaðist á neikvæðan hátt við
    lok grunnskólans hjá þeim sem hættu í námi þrátt fyrir góðan námsárangur
    en á jákvæðan hátt hjá þeim sem sýndu góða frammistöðu og luku námi.
    Önnur meginniðurstaða rannsóknarinnar er sú að unglingar sem við 14
    ára aldur töldu sig búa við leiðandi uppeldi (mikinn stuðning og jákvæða
    hegðunarstjórn) voru líklegri til að hafa lokið framhaldsskóla 22 ára
    samanborið við unglinga skipandi, eftirlátra og afskiptalausra foreldra.
    Athyglisvert er að framangreindar niðurstöður komu fram að teknu tilliti til
    kynferðis og skapgerðar nemenda, félags- og efnahagslegrar stöðu foreldra
    og þátttöku þeirra í skólagöngu barnsins. Þar að auki sýndu niðurstöðurnar
    að unglingar leiðandi foreldra voru líklegri til að hafa lokið framhaldsskóla
    22 ára en þeir sem komu frá skipandi og afskiptalausum fjölskyldum þrátt
    fyrir að tekið væri tillit til fyrri námsárangurs ungmennanna sem er sá
    einstaki þáttur sem sterkast spáir fyrir um brotthvarf.

  • Þriðja meginniðurstaðan er að uppeldisleg samskipti foreldra og unglinga
    spáði mun sterkar fyrir um hvort þeir útskrifuðust eða hurfu frá námi í
    framhaldsskóla heldur en þátttaka foreldra sem tengdist beint skólagöngu
    barnsins. Eftir því sem foreldrarnir notuðu meira leiðandi aðferðir við
    uppeldið (þ.e. stuðningur, jákvæð hegðunarstjórn og viðurkenning) á
    unglingsárum því líklegra var að ungmennin hefðu lokið framhaldsskóla við
    22 ára aldur. Fjórða meginniðurstaðan er sú að skuldbinding nemenda á
    unglingsárum virðist spila lykilhlutverk í að skýra þessi tengsl á milli uppeldis
    foreldra og námsstöðu ungmenna. Fram kom að eftir því sem foreldrarnir
    voru meira leiðandi því skuldbundnari námi og skóla voru unglingarnir og
    jafnframt líklegri til að hafa lokið námi 22 ára.
    Meginályktanir sem draga má af þessum niðurstöðum eru að samskipti
    foreldra og unglinga sem einkennast af leiðandi uppeldisaðferðum virðast
    draga úr þeirri almennu þróun að skuldbinding dvíni á unglingsárum sem eykur
    líkur á brotthvarfi. Á þessum árum sem einkennast af sálfélagslegum og
    líkamlegum breytingum, standa ungmennin frammi fyrir mikilvægum
    ákvörðunum er lúta að menntun þeirra; val á námi og skóla á nýju skólastigi. Á
    sama tíma aukast námskröfurnar, og skólaumhverfið verður flóknara og oft
    ópersónulegra (Eccles o.fl., 1993; Wang og Holcombe, 2010). Samskipti foreldra
    og barna sem einkennast af tilfinningalegum stuðningi og gagnkvæmri virðingu,
    þar sem foreldrarnir sýna börnum sínum viðurkenningu, setja þeim mörk með
    útskýringum og hvetja þau til að hugsa sjálfstætt, geta auðveldað
    ungmennunum að takast á við þessar áskoranir með því að ýta undir jákvæða
    skólahegðun og tilfinningar í garð náms og skóla. Á þessum mikilvæga
    tímapunkti í síðustu bekkjum grunnskólans geta tilfinningar nemenda í garð
    náms og skóla og hegðun þeirra þar ásamt því hvernig skuldbinding þeirra
    þróast frá 14 til 15 ára aldurs skipt sköpum fyrir skólagöngu þeirra.
    Draga má þá ályktun að til að auka skilning á þeim áhrifum sem foreldrar
    hafa á menntun barna sinna sé mikilvægara að beina athyglinni að uppeldisaðferðum
    foreldranna í stað afmarkaðri þátta sem tengjast beint skólagöngu.
    Þar að auki benda niðurstöðurnar til þess að áhrif þátttöku foreldra í
    skólagöngu barna sinna fari eftir því hvað einkenni uppeldisleg samskipti
    þeirra og barnsins. Þessar niðurstöður ættu að vera foreldrum hvatning og
    veita þeim leiðsögn í þeirra þýðingarmikla hlutverki að styðja börn sín til að
    ná árangri í námi á unglingsárum. Þar að auki ættu þær að auka skilning
    kennara, náms- og starfsráðgjafa, skólastjórnenda og stefnumótunaraðila í
    menntamálum á mikilvægi þess að styðja við nemendur sem fá lítinn
    stuðning heima fyrir.

  • Útdráttur er á ensku

    In our modern knowledge-based societies, with mass education and
    increasing reliance on highly skilled labor, young people who do not
    complete upper secondary education face more disadvantage than ever
    before. Findings from various western countries indicate that those who
    drop out of school are at risk of similar negative economic and psychosocial
    consequences, such as poorer prospects in the labor market and less
    participation in lifelong learning (e.g., Belfield & Levin, 2007; DG EAC 2005;
    OECD 2001; Rumberger and Lamb 2003). These negative personal and
    societal costs indicate that the adolescent decision on whether to drop out
    or persist within the formal school system can be described as one of the
    most crucial developmental tasks of this age period.
    In recent years the problem of school dropout has received increased
    attention. The Council of the European Union (2004) proposed a common
    benchmark for the member states: by the year 2010, the early school
    leaving rate should be no more than 10%. This aim was not achieved but
    the benchmark has been extended by the Europe 2020 agenda. In the
    United States this problem has also been addressed nationally as one of the
    National Educational Goals adopted in 1990. In the federal reform plan, the
    No Child Left Behind (NCLB) Act of 2001, all states are required to
    incorporate graduation rates into their accountability systems for high
    schools (U.S. Department of Education, n.d.). Moreover in 2010, the
    America’s Promise Alliance launched the Grad Nation campaign, promoting
    forward the aim of a 90% national graduation rate by 2020.
    In Iceland, where this study was conducted, the dropout issue is also of
    concern. In 2008 the Icelandic government legislated educational reforms that
    aim to reduce dropout and one of the objectives of the Iceland 2020
    governmental policy statement is to reduce the percentage of Icelanders aged
    25-64 without accredited skills from 30% to 10% by 2020. Thus, many nations
    are concerned with reducing the possibility that a student will leave school
    prematurely, before receiving an appropriate diploma or certifycation. At the
    same time, preventing dropout is a challenging task and it is important to
    understand what might lie behind students’ decision to drop out of school.
    The main purpose of this paper-based thesis (180 ECTS) is to examine
    school dropout among Icelandic youth longitudinally, from two perspect ives: theories on school dropout that conceptualize students’ disengagement
    as the central concept in understanding the process of leaving school
    prematurely; and the literature on the influence that the family has on
    youth adjustment from the perspective of parenting practices. Icelandic
    youth were followed over an eight-year period, from age 14 to 22. This
    study is part of a larger ongoing, longitudinal study: the Reykjavik
    Adolescent Risk-Taking Longitudinal Study (RAR-LS; Adalbjarnardottir,
    1994). The findings have been presented in three papers (Blondal &
    Adalbjarnardottir, 2009, 2012, 2014 in press).
    More precisely, the aim of this thesis is to further expand the existing
    literature on school dropout by following adolescents over an eight-year period
    through three approaches. First, it looks at multidimensional aspects of student
    engagement at age 14 and its development from age 14 to 15 in relation to
    school dropout. The diversity of the student group is taken into account,
    particularly those who appear to be at risk of dropping out but still beat the
    odds, and those who appear to be on promising educational pathways but fail
    to do well. Second, it explores general aspects of parenting in relation to school
    dropout, examining the longitudinal relationship of both parental involvement
    and parenting style with school dropout. Third, it further expands the
    combined findings of the study on student engagement and parenting
    practices in relation to educational status at age 22, by exploring how the
    context of authoritative parenting influences school dropout and graduation
    through students’ engagement in adolescence.

  • Útdráttur er á ensku

    The thesis contributes to the literature in several ways. First, it uses a
    longitudinal design that covers a long period—over eight years—unusual in
    studies of socialization and school dropout. This design makes it possible to
    conclude quite confidently about the predictive power of family factors on
    school dropout. Second, the thesis contributes to the literature by exploring
    students’ different educational pathways in relation to multidimensional
    constructs of disengagement during adolescence. It places a special focus
    on students who are the exceptions to predictions about the expected
    pathways, an approach that is rare in research on school dropout but
    provides valuable insights into possible reasons for academic resilience
    among at-risk students and vulnerabilities for academically strong students.
    Third, it explores the behavioral and emotional components of
    engagement, as they change over time in relation to different educational
    pathways, unlike most research on dropouts, which includes only
    behavioral components and at one point in time.
    Fourth, the ability to explore the relationship between multidimensional
    characteristics of parenting practices and school dropout revealed important
    pathways to consider for adolescent development. Previous research
    on the relationship between family characteristics has been criticized for
    being focused too narrowly, looking mainly at parental involvement in the
    child’s education. In general, the findings from studies with this focus have
    been inconsistent and weaker than expected. Thus, to better understand
    the influence that parents have on their child’s education it is important to
    look at a broader conceptualization of child upbringing that characterizes
    the parents’ actions in their communications with their child. Fifth, the
    thesis explores longitudinally how multifaceted parenting practices during
    adolescence (age 14) influence educational status at age 22 (graduation/
    dropout) through student engagement at age 15. Even though student
    engagement is a central concept in most theories of school dropout and
    dropout often seems to result from a long-term process of withdrawal from
    school, little research has focused on how parenting practices may relate to
    school dropout through the process of student disengagement.
    The main results of the thesis indicate that adolescents’ behavioral and
    emotional disengagement differs according to their educational pathways.
    Based on their achievement at age 15 and educational attainment at age
    22, they were classified into groups that took expected versus unexpected
    paths. Those who were “at risk” academically at age 14, but graduated
    contrary to expectations, showed less behavioral disengagement than the
    expected dropouts. Moreover, high achievers who dropped out
    unexpectedly showed more behavioral and emotional disengagement
    compared to expected graduates. In general, during the following year (age
    15), disengagement increased among the unexpected dropouts but
    decreased among the expected graduates.
    A second major finding is that adolescents who at age 14 characterized
    their parents as authoritative (showing acceptance and supervision) were
    more likely to have completed upper secondary education by age 22,
    compared to those who perceived their parents as authoritarian, indulgent,
    or neglectful. It is worth noting that this finding remained pronounced even
    after controlling for parents’ SES, adolescents’ gender, parents’ involvement
    in their education, and adolescents’ temperament. In addition, even
    when controlling for the strong influence that previous academic achievement
    had on standardized test scores at age 15, adolescents with authoritative
    parents were more likely to complete upper secondary education
    by age 22 than were those from authoritarian and neglectful families.
    A third major finding is that a broader conceptualization of parenting was a
    considerably stronger predictor of school dropout than were the specific
    behaviors depicted in parental involvement in their child’s education. In the
    fourth major finding, the students’ level of engagement at age 15 mediated the
    association between multidimensional parenting practices as perceived by
    adolescents at age 14 and their educational status at age 22. Adolescents who
    perceived their parents as more authoritative (i.e., providing high levels of
    acceptance and supervision, and granting psychological autonomy) were more
    likely to have completed upper secondary school at age 22, compared to their
    counterparts who perceived their parents as less authoritative. Student
    engagement seems to play a critical role in this relationship between parenting
    practices and school dropout/graduation. Importantly, those adolescents who
    had more authoritative parents were not only less likely to feel disengaged at
    school, but also more likely to complete upper secondary school.

  • Útdráttur er á ensku

    The main conclusions of these combined findings are that the context of
    authoritative parenting seems to protect adolescents from the general decline
    in engagement at an age that places them at risk of dropping out, even when
    they are doing well academically. During this challenging period of adolescence
    characterized by psychosocial and biological changes, young persons have to
    make critical decisions about their education. In addition they have to adjust to
    increased academic challenges as well as more complicated, less structured,
    and often more impersonal school environments than they experience in the
    lower grades (Eccles, et al., 1993; Wang & Holcombe, 2010). The findings
    suggest that a parent-child relationship characterized by emotional support
    and mutual respect, in which the parents impart clear standards for their
    child’s behavior but at the same time grant autonomy, may buffer against the
    educational challenges in adolescence by fostering their child’s positive school
    behavior, along with positive feelings towards their studies and bonding with
    school. At this critical point students’ feelings towards their academic tasks and
    school, as well as their school behaviors and the way their disengagement
    develops the following year, can have an impact: some students who are at risk
    academically become more resilient and some who seem to be on a promising
    educational track become more vulnerable.
    By using a broad conceptualization of parenting this thesis sheds light on
    the family processes that lie behind the strong relationship between family
    background and educational attainment. Furthermore it suggests that the
    effects that specific practices such as parental involvement have on youth’s
    educational attainment depend on the characteristics of the parent-child
    relationship. These findings should give parents encouragement and guidelines
    in their important role of supporting their children’s educational success during adolescence. Moreover, they should enhance the understanding of teachers,
    school counselors, principals, and educational policy makers about the
    importance of working with students who are not in supportive relationships
    with their family.

Samþykkt: 
  • 1.9.2014
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/19426


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Dr. Kristjana Stella Blöndal-nytt-1.pdf3.63 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna