is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskóli Íslands > Hugvísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Hugvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/19599

Titill: 
  • Titill er á ensku We need to talk about Gefjun: Toward a new etymology of an Old Icelandic theonym
Námsstig: 
  • Meistara
Útdráttur: 
  • Útdráttur er á ensku

    The name of a deity often reveals something of their character, and can shed light on obscure elements in the mythology. Unfortunately the prehistory of a word is itself often obscure, and care must be taken not to project a meaning onto a word that was never truly there. The goddess name 'Gefjun' has long been considered to mean ‘the giving one’, and the goddess interpreted as a generous deity of vegetation, but the superficial similarity of the name to the word 'gefa' v. ‘to give’ is not reason enough to come to such a conclusion. As Sturtevant (1952, 166—7) pointed out, the root-final 'j' in Gefjun would have caused i-umlaut of the root vowel, indicating an earlier '*a'. There is much evidence to suggest a connection to OI 'gǫfugr' adj. ‘noble’ and Goth. 'gabei' f. ‘riches’ but the nature of that connection is unclear. One possibility is that the name 'Gefjun' is a deverbal from an unattested '*gefja', pret. '*gefjaði'. Another is that it is a “Hoffmann formation” derived by the same manner as 'Óðinn', 'þjóðann', and possibly some goddess names as well. This essay consideres the etymology of 'Gefjun' through comparative linguistics and investigation of Icelandic manuscript sources. In the end it is concluded that the word is most likely a Hoffmann formation meaning ‘she who rules/pertains to '*gaƀī'’, and possible meanings of '*gaƀi' are considered.

  • Nöfn á goðum lýsir oftast einhverju úr skapgerð goðanna og geta skýrt goðsöguleg efni sem annars væru margbrotið og villandi. Því miður getur frumþýðing orðs stundum verið hulin sjálf og það er hætta á að sú merking sem finnst hafi aldrei verið til í alvörunni. Gyðjunafnið Gefjun hefur lengi verið talið þýða ‘sú sem gefur’ og þess vegna er Gefjun talin gjafmild gróðurgyðja, en yfirborðssamanburður orðsins 'Gefjun' og sagnorðsins 'gefa' er ekki ástæða til að halda þeirri kenningu til streitu. Eins og Sturtevant (1952, 166—7) benti á, bókstafurinn 'j' sem stendur í enda stofnsins hefði valdið i-hljóðvarpi rótarinnar og vísar til frumnorrænnar '*a'. Til er mörg rök fyrir að 'Gefjun' sé skyld forníslenska orðinu 'gǫfugr' og gotneska orðinu 'gabei' f. ‘auður’ en sú tenging er ekki skýr. Það má vera að nafnið 'Gefjun' sé leitt af sagnorði sem hefur ekki haldist í forníslensku en hefði verið '*gefja', þt. '*gefjaði'. Annar möguleiki er sá að 'Gefjun' sé “Hoffmann-myndun” og formað með líkum hætti og 'Óðinn', 'þjóðann' og kannski önnur gyðjunöfn. Þessi ritgerði lítur á orðsifjar nafnsins 'Gefjun' með því að nota samanburðarmálfræði og rannsóknir á handritum. Í lok ritgerðar er það niðurstaðan að orðið sé líklegast Hoffmann-myndun og þýðir ‘sú sem ræður/tengist '*gaƀī'’, og mögulegar þýðingar orðsins '*gaƀī' eru ígrundaðar.

Samþykkt: 
  • 8.9.2014
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/19599


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
kevin french ritgerd.pdf1.29 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna