Þróun íslensku stjórnarskrárinnar og 26. grein hennar í sögulegu ljósi

Abstract

Ritgerðin fjallar um þróun íslensku stjórnarskrárinnar og 26. grein hennar ísögulegu ljósi. Þjóðfélagið gengur nú í gegnum mikla umrótar tíma og háværumræða á sér stað varðandi marvísleg pólitísk álitaefni. Stjórnarskránni ber almenntað geta staðið að sér brigðul stjórnmál en komið hefur á daginn að alþingismenn ogíslenska þjóðin séu á sama meiði og telji heildarendurskoðun stjórnarskrárinnarlöngu tímabæra. Aftur á móti hefur ekki náðst samstaða hingað til hvernig standaskuli að þeim tillögum sem stjórnarskrárnefndir hafa lagt til og strandabreytingarnar á þeirri ósamstöðu. Þrátt fyrir að 26. gr. stjskr. hafi verið umdeild tilfjölda ára má með sönnu segja að áhugi höfunda á ofangreindu ritgerðarefni hafiaukist til muna í kjölfar þess að forseti Íslands Ólafur Ragnar Grímson synjaðifjölmiðlafrumvarpinu staðfestingar. Er við hófum að skrifa ritgerðina var afstaðaokkar til 26. gr. ekki fyllilega skýr. Með því að rekja þróun stjórnarskrárinnar og þábreytingu sem gerð var á 26. gr. með tilkomu lýðveldisstjórnarskrár Íslandsmótuðum við afstöðu okkar út frá sjónarmiðum lögfræðinnar. Farið verður ítarlegayfir valdsvið forseta Íslands ásamt Alþingis til að greina í sundur verkskiptinguhandhafa ríkisvaldsins.Megin niðurstöður ritgerðarinnar eru þær að embætti forseta Íslands er í reyndvaldalítið þrátt fyrir að lestri stjórnarskrárinnar virðist þau mikil. Með því að lesa26. gr. eina og sér og skýra hana samkvæmt orðanna hljóðan telja höfundar forsetaÍslands fara með synjunarvald það sem fram kemur í greininni. Aftur á móti er þaðannað mál að ósamræmi er á milli ákvæða í stjórnarskránni og brýn nauðsyn er tilþess að heildarendurskoðun eigi sér stað.