Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/23638
This doctoral thesis contributes to discussions about the role of the outdoor
environment in children’s learning. The intention of this research was to
investigate the role of the outdoor environment on policy makers’,
teachers’ and children’s views, as well as teachers’ actions regarding
children’s learning. To accomplish this, four studies were conducted, each
focusing on one of the agents’ views and the teachers’ use of the outdoors.
Study 1 was about what characterises the discourse on the role of the
outdoor environment in children’s learning in policy documents, both
countrywide and on a municipal level. Study 2 was about how teachers,
who were experienced, using an outdoor learning environment and had
participated in a project on sustainability education, experienced and
viewed the role of the outdoor environment in children’s learning. Study 3
was about children’s views and preferences of the outdoor environment.
Study 4 was about how teachers used the outdoor environment in
children’s learning about living beings.
The theoretical background of the research constitutes of concepts
drawn from various theories. These are Gibson’s (1979) theory of
affordance of the environment, Dewey’s (1938/2000) theory of experience,
place-based theories (see, for example, Gruenewald & Smith, 2008), sociocultural
theory (see, for example, Rogoff, 2003), and theories of children’s
participation (see, for example, Percy-Smith & Thomas, 2010).
Qualitative methods were used in the research, except a historical
discourse analysis was employed for analysing policy documents. Data was
gathered over a period of three years in 2008–2011. The data in Study 1
was gathered by selecting specific documents both country wide and also
from municipalities in the eight main parts of Iceland, Data analysis was
done by using historical discourse analysis (Jóhannesson, Jóhannesson,
2006, 2010). Studies 2–4 were parts of two bigger research and
development projects. On one hand, the ActionESD project conducted by a
research group from the School of Education at the University of Iceland
and the University of Akureyri, and on the other hand a research and
development project called On the same path in collaboration with the Centre for Research in Early Childhood Education at the University of
Iceland. The data in these studies were gathered by interviewing teachers
and children and by observing classrooms practices and outdoor activities.
Six steps thematic analysis described by Braun and Clarke (2006) was used
to analyse the data.
The findings indicate that policy makers, teachers, and children all see
the outdoor environment as having a high status and as a beneficial
learning environment that provides multiple opportunities for learning and
development. Four major themes about the role of the outdoors could be
identified across the four studies. The outdoor environment was seen and
used as a place: (a) to further children’s play and learning; (b) to promote
children’s physical and mental well-being; (c) for children’s risk-taking and
safety; and (d) to form children’s views and attitudes towards the
environment. There were several surprises and gaps in the findings. The
most important surprise was the silence about the outdoor environment as
a school-learning environment in the legislative documents, in comparison
to its emphasis in curricula and local documents. Another surprise was the
emphasis in municipalities’ policy documents on local pride. This emphasis
was the only reference to children’s democratic participation related to the
outdoors in the policy documents. The legislative materials and the
curricula, did not emphasise this issue. The teachers on the contrary saw
various opportunities in using the outdoors to foster children’s participation
in society. There were also gaps in the findings. In particular, little or no
connections could be noticed between the outdoor environment and
gender or between children’s diverse backgrounds or multiple abilities and
their respective uses of the outdoor environment. This indicates that the
discussion regarding the outdoor environment is rather new and does not
involve all aspects important to address when discussing children’s learning.
Doktorsritgerðin er framlag til fræða um hlutverk útiumhverfis í námi barna.
Ætlunin var að rannsaka hugmyndir stefnumótenda, kennara og barna um
hlutverk útiumhverfis í námi barna auk notkunar kennara á útiumhverfinu.
Gerðar voru fjórar hlutarannsóknir til að rannsaka sjónarhorn þessara hópa
og notkun kennara á útiumhverfinu. Í fyrstu hlutarannsókninni var athugað
hvað einkenndi orðræðu um hlutverk útiumhverfis í námi barna í
stefnuskjölum yfirvalda, bæði á landsvísu og í einstökum sveitarfélögum. Í
annarri hlutarannsókninni voru hugmyndir kennara um hlutverk
útiumhverfis athugaðar en um var að ræða kennara sem höfðu reynslu af
því að nota útiumhverfið í námi barna og voru þátttakendur í rannsóknarog
þróunarverkefni um sjálfbærnimenntun. Í þriðju hlutarannsókninni voru
hugmyndir barna og óskir um hvað þau vildu gera á skólalóðinni eða
leikvellinum athugaðar. Í fjórðu hlutarannsókninni var athugað hvernig
kennarar notuðu útiumhverfið í námi barna um lífverur.
Kenningalegur bakgrunnur rannsóknarinnar byggir á hugtökum sem
dregin eru úr ýmsum kenningum. Þetta eru kenning Gibsons (1979) um
hvernig sjá má möguleikana (e. affordance) sem umhverfið býður upp á,
kenning Deweys (1938/2000) um reynsluna (e. experience), kenningar um
staðarbundið nám (e. place-based) (sjá til dæmis Gruenewald og Smith,
2008), félagsmenningarlegar kenningar (e. socio-cultural) (sjá til dæmis
Rogoff, 2003) og kenningar um þátttöku barna (e. participation) (sjá til
dæmis Percy-Smith og Thomas, 2010).
Eigindlegar aðferðir voru notaðar í rannsókninni með þeirri
undantekningu að orðræðugreining var notuð við greiningu stefnuskjala.
Gagna var aflað á árunum 2008–2011. Gagna í fyrstu hlutarannsókninni var
aflað með vali á ákveðnum stefnuskjölum til greiningar, bæði á landsvísu og
frá sveitarfélögum úr öllum landshlutum hér á landi (miðað við
kjördæmaskipan frá 1959). Þau voru greind með sögulegri
orðræðugreiningu (Jóhannesson, 2006, 2010). Gagna í hinum þremur
hlutarannsóknunum var aflað í tveimur stærri rannsóknarverkefnum.
Annars vegar var það rannsóknar- og þróunarverkefnið Geta til sjálfbærni –
menntun til aðgerða sem unnið var að í samstarfi við rannsóknarhóp á
Menntavísindasviði Háskóla Íslands og Háskólanum á Akureyri. Hins vegar var um að ræða rannsóknar- og þróunarverkefnið Á sömu leið sem unnið
var að í samstarfi við Rannsóknarstofu í menntunarfræðum ungra barna.
Gagna var aflað með viðtölum við kennara og börn og með
vettvangsathugunum í skólum og á útisvæðum. Gögnin voru greind
samkvæmt sex þrepa þemagreiningu sem Braun og Clarke (2006) hafa lýst.
Niðurstöðurnar benda til að stefnumótendur, kennarar og börn meti
útiumhverfið mikils sem námsumhverfi og telji að það bjóði upp á ýmsa
möguleika fyrir nám og þroska. Fjögur meginþemu um hlutverk
útiumhverfis í námi barna mátti sjá í öllum hlutarannsóknunum.
Útiumhverfið var álitið og notað sem staður til að: (a) ýta undir leik og nám
barna, (b) efla líkamlega og andlega vellíðan barna, (c) taka áhættur og
finna fyrir öryggi og (d) hafa áhrif á viðhorf barna til umhverfisins. Sumar
niðurstöðurnar komu á óvart og einnig kom ýmislegt ekki fram í
rannsókninni sem hefði mátt búast við. Það sem kom aðallega á óvart var
ákveðin þögn um útiumhverfi sem námsumhverfi skóla í lögum og
reglugerðum, sérstaklega í samanburði við þá áherslu sem lögð er á
útiumhverfi í námskrám og stefnuskjölum sveitarfélaga. Annað sem kom á
óvart var áhersla sveitarfélaga á að ýta undir stolt íbúa af umhverfinu. Þessi
áhersla í stefnuskjölum sveitarfélaga var eina merkið um lýðræðislega
þátttöku í tengslum við útiumhverfið en í lögum, reglugerðum og námskrám
kom ekki fram áhersla á þetta. Kennarar lögðu aftur á móti töluverða
áherslu á að útiumhverfi væri mjög gott til að ýta undir þátttöku barna í
samfélaginu. Niðurstöðurnar leiddu einnig í ljós ákveðnar eyður í
umræðunni um hlutverk útiumhverfis. Þannig var umfjöllun um kyngervi,
mismunandi bakgrunn barnanna svo og mismunandi getu þeirra lítið sem
ekkert tengd við útiumhverfið. Þetta er vísbending um að umræðan um
útiumhverfi sé tiltölulega ný hér á landi og taki ekki á öllum þeim þáttum
sem eru taldir mikilvægir í tengslum við nám barna yfirleitt.
Skráarnafn | Stærð | Aðgangur | Lýsing | Skráartegund | |
---|---|---|---|---|---|
Kristín Norðdahl-med_greinum.pdf | 13.64 MB | Opinn | Heildartexti | Skoða/Opna |