„Mér fannst bara ekkert koma út úr því ... nema lestur“ : dvínandi áhugi nemenda á yndislestri og viðhorf kennara til þess

Abstract

Með þessari rannsókn er markmiðið að skoða helstu ástæður þess að nemendur hætta að lesa sér til ánægju. Einnig er markmið að kanna viðhorf kennara til dvínandi lestraráhuga nemenda og hvað það er sem kennarar gera til að efla áhuga þeirra á lestri. Tekin voru viðtöl við 8 nemendur í fjórða og sjöunda bekk og 4 kennara. Rannsóknin er byggð á eigindlegum rannsóknaraðferðum. Mikið er fjallað um dvínandi lestraráhuga hjá nemendum í dag. Hér er fjallað um hina ýmsu þætti sem tengjast lestri og lestrarnámi barna eins og lestur og læsi ásamt þeim lestrarerfiðleikum sem komið geta fram hjá nemendum út frá lestrarlíkaninu „The Simple View of Reading“. Einnig er mikilvægi lesskilnings og orðaforða nemenda skoðað, lesfimi þeirra og fyrri þekking í tengslum við lestur. Áhugahvöt er mikilvæg í öllu skólastarfi og verður hún rædd og tengsl hennar við skólastarfið. Einnig verður rætt um yndislestur, hvað felst í honum og tengsl hans við skólakerfið. Mikilvægt er fyrir alla að átta sig á þeim þáttum sem tengjast lestrarferlinu og hvað það er sem haft getur áhrif á framvindu þess. Það er margt í nútímaþjóðfélagi sem getur haft áhrif á það hvort og hversu mikið nemendur lesa sér til ánægju. Rannsóknin sýnir að það er unnið vel með lestur og lestraráhuga í íslensku skólakerfi. Þó má sjá að áhugi nemenda minnkar með aldrinum. Áhugavert lesefni hefur töluverð áhrif á það hvort nemendur lesa eða ekki, sem og tölvur, símar og önnur margmiðlunartæki, sem virðast eiga hug nemenda fremur en bókin. Þó voru sumir sem létu þetta ekki trufla sig og lásu sér til ánægju.

The goal of this study is to examine the major reasons behind why students stop reading for pleasure. Also, the teachers’ views on the phenomenon of dwindling reading interest of students were researched and what means teachers use to encourage interest in reading. Interviews were taken with eight students in grades 4 and 7 and with four teachers. The study is based on a qualitative research method. Currently, there is an ongoing discourse upon the diminishing reading interest of students. This thesis deals with various aspects of reading and the process of learning to read. Reading and literacy is discussed, so are the reading difficulties that can arise with students using the reading model “The Simple View of Reading”. The importance of reading comprehension is also examined along with students’ vocabulary, reading skill and previous reading-related knowledge. Motivation, important in all schoolwork, will be touched upon along with its relation to the schoolwork. Finally, reading for pleasure will be discussed, what it involves and how it relates to the school system.It is important that everyone comprehends the factors of the reading process and what can influence its progress. There are many things in modern society that can affect whether and how much students read for pleasure. The study demonstrates good reading-related and motivational work at the Icelandic schools researched. However, it is clear that students’ interest dwindles with age. Interesting reading material has significant influence on whether or not students read, as do computers, mobile phones and other multimedia equipment, ostensibly so much more attention demanding than books are. Yet there is always a group of pleasure-reading students, seemingly less disturbed by technology than the rest is.