Uppeldi til ábyrgðar : skynsamlegasta lausnin getur legið í því að bæta eigið sjálf

Abstract

Ritgerð þessi er unnin sem lokaverkefni til B.Ed.-prófs við kennaraskor hug- og félagsvísindadeildar Háskólans á Akureyri á vormisseri 2009. Í ritgerðinni er fjallað um aðferð sem kölluð hefur verið Uppbyggingarstefnan en einnig nefnd Uppeldi til ábyrgðar. Byrjað er á því að setja aðferðina í samhengi við atferlisstefnu sem löngum hefur verið áhrifamikil aðferð við agastjórnun og mótun hegðunar en er andstæð Uppbyggingarstefnunni. Rætt er um þá gagnrýni sem atferlisstefnan hefur fengið, þar á meðal frá kennaranum og rithöfundinum Alfie Kohn og með því dregnar upp ólíkar hugmyndir þessara tveggja stefna um uppeldi og mótun hegðunar. Sagt er frá hugmyndum upphafsmanns Uppbyggingarstefnunnar, Diane Gossen og hvernig hún byggir hugmyndir sínar á kenningum fræðimanna, aðallega kenningum geðlæknisins William Glasser. Hann notaði kenningu sína og starfshætti til að þróa kenningar um gæðaskóla og vildi með því bæta námsárangur í skólum. Aðferðir gæðaskólans byggir Glasser einnig á kenningum um gæðastjórnun í fyrirtækjarekstri. Gossen sækir einnig innblástur í uppeldisaðferðir frumbyggja í Ameríku og til niðurstaðna heilarannsókna. Aðferð Gossen byggist á innri agastjórnun, það er að hver einstaklingur beri ábyrgð á sér og sínum gjörðum og uppbyggingu sjálfsaga. Að í skólum sé reynt að fullnægja þörfum nemenda og gefa þeim tækifæri til að finna tilgang með námi sínu.Í ritgerðinni er leitast við að gera þessum kenningum skil til að auka skilning á hugmyndafræðinni á bak við Uppeldi til ábyrgðar. Rætt er hvernig staðið skuli að innleiðingu aðferðarinnar með því að lýsa þeim atriðum sem þarf að hafa í huga við innleiðinguna og þeim verkfærum sem aðferðin býður uppá og hvernig þau skuli notuð. Að síðustu er fjallað um innleiðingu stefnunnar á Íslandi, minnst á þá frumkvöðla sem kynntu aðferðina fyrst hér á landi og nefndir skólar sem hafa tekið hana í notkun.