is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskóli Íslands > Heilbrigðisvísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Heilbrigðisvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/3203

Titill: 
  • Tengsl hvítavefsbreytinga og heiladrepa við taugasálfræðilega færni. Öldrunarrannsókn Hjartaverndar
Titill: 
  • Relationship between white matter lesions, infarcts and neuropsychological performance
Námsstig: 
  • Meistara
Útdráttur: 
  • Með hækkandi aldri má venjulega greina breytingar í taugasálfræðilegri færni. Einnig er vel þekkt að hvítavefsbreytingar og heiladrep greinast í auknum mæli með hækkandi aldri. Óljóst er hver hlutdeild vefjabreytinganna er í breytingum á taugasálfræðilegri færni þegar tekið er tillit til aldurs, kyns og menntunar en þeir þættir hafa mikil áhrif á frammistöðu á taugasálfræðilegum prófum.
    Markmið: Að leggja mat á hvernig aldur, kyn, menntun, hvítavefsbreytingar og heiladrep tengjast taugasálfræðilegum breytingum á efri árum hjá annars heilbrigðu
    eldra fólki og greina samspil þessara þátta.
    Efniviður og aðferð: Rannsóknin er þversniðsrannsókn sem byggir á gögnum fyrstu
    2300 þátttakenda sem áttu fullgild gögn úr segulómun af heila og taugasálfræðilegri
    prófun í Öldrunarrannsókn Hjartaverndar. Einstaklingar með væga vitræna skerðingu
    eða heilabilun voru útilokaðir frá þessari rannsókn. Hvítavefsbreytingar og heiladrep
    voru greind með T1, T2 og FLAIR myndaröðum í segulómun (SÓ). Þátttakendum var
    skipt í tvo hópa eftir magni hvítavefsbreytinga (litlar og umtalsverðar). Þegar þessir hópar voru skoðaðir án og með heiladrepum urðu til fjórir SÓ-hópar. 1. Litlar hvítavefsbreytingar án heiladreps. 2. Umtalsverðar hvítavefsbreytingar án heiladreps. 3. Litlar hvítavefsbreytingar og í það minnsta eitt heiladrep. 4. Umtalsverðar
    hvítavefsbreytingar og í það minnsta eitt heiladrep. Safn taugasálfræðilegra prófa var
    notað sem mynduðu þrjá taugasálfræðilega þætti: Hraða/athygli, stýringu og yrt minni.
    Auk þessa voru tengsl MMSE prófs og SÓ-hópa skoðuð. Tölfræðilegir útreikningar
    byggðu á t-prófi, dreifigreiningu og línulegri aðhvarfsgreiningu fyrir gögn sem
    fullnægðu skilyrðum normaldreifingar, annars voru notuð kí-kvaðrat og Mann-Whitney
    U próf. Marktækni var miðuð við p < 0,05.
    ii
    Niðurstöður: Alls voru 1609 þátttakendur sem fullnægðu rannsóknarskilyrðum,
    946 konur og 663 karlar, á aldrinum 66-92 ára, meðalaldur var 75,1 (± 5,3) ár.
    Hvítavefsbreytingar neðanbarkar greindust í 98,4% kvenna en í 95,8% karla.
    Hvítavefsbreytingar jukust með hækkandi aldri, p < 0,001. Aldur skýrir 4,4% af
    dreifingu á magni hvítavefsbreytinga. Alls greindust 459 þátttakendur eða 28,5% með í
    það minnsta eitt heiladrep, hærra hlutfall karla en kvenna, (35,9% vs. 23,4%). Aldur og
    kyn tengjast magni hvítavefsbreytinga, heiladrepum og taugasálfræðilegri frammistöðu
    en menntun tengist eingöngu taugasálfræðilegri frammistöðu. Aldur, kyn og menntun
    skýrðu mun betur taugasálfræðilega frammistöðu en SÓ-hópar. Af heildarskýringu
    líkansins skýrðu þessir þættir mest 23,0% en SÓ-hópar skýrðu mest 1%. Munur var á
    taugasálfræðilegri frammistöðu SÓ-hópa á þáttum sem meta hraða/athygli og stýringu
    en hvorki á minnisþætti né á MMSE prófi, að teknu tilliti til aldurs, kyns og menntunar.
    Ályktun: Hvítavefsbreytingar og heiladrep sem greinast með segulómun hafa lítið
    forspárgildi um frammistöðu á taugasálfræðilegum prófum hjá eldra fólki sem telst
    annars taugasálfræðilega heilbrigt. Áhrif þessara vefjabreytinga eru merkjanleg á þáttum
    sem meta hraða/athygli og stýringu þegar búið er að leiðrétta fyrir aldri, kyni og
    menntun. Niðurstöður styðja að það eigi að skoða sameiginleg áhrif hvítavefsbreytinga
    og heiladrepa á taugasálfræðilega færni, því það er misjafnt hvort og hvernig þetta
    tvennt hefur áhrif á frammistöðu. Ekki er hægt að álykta sem svo að fólk með
    hvítavefsbreytingar og heiladrep hafi óhjákvæmilega slaka taugasálfræðilega færni þar
    sem þættir eins og menntun, aldur og kyn virðast auka taugasálfræðilegt viðnám heilans
    og því getur fólk með umtalsverðar vefjabreytingar viðhaldið taugasálfræðilegri færni.

Samþykkt: 
  • 13.10.2008
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/3203


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Adalheidur_Sigfusdottir_fixed.pdf1.11 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna