is Íslenska en English

Lokaverkefni (Bakkalár)

Háskóli Íslands > Félagsvísindasvið > B.A./B.Ed./B.S. verkefni - Félagsvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/3769

Titill: 
  • Peningastefnan og fjármagnsflutningar
Námsstig: 
  • Bakkalár
Leiðbeinandi: 
Útdráttur: 
  • Verðbólgumarkmiði Seðlabanka Íslands er ætlað að jafna sveiflur og skapa jafnvægi í
    þjóðarbúskapnum. Ef marka má flest teikn á lofti stefnir íslenskt hagkerfi hratt í eina
    mestu niðursveiflu síðari tíma og í því samhengi hefur verið sett spurningamerki við
    virkni peningastefnunnar. Leitast er við að leggja mat á hvort áhrif þjóðhagslíkans
    Seðlabankans og þar með peningastefnu hans hafi verið þau sem vænst var í upphafi.
    Seðlabanki Íslands notast við þjóðhagslíkan til að meta verðbólguþrýsting og spá fyrir
    um viðbrögð hagkerfisins við vaxtahækkunum. Á grundvelli þess eru stýrivextir
    bankans ákvarðaðir. Deilur um vaxtaákvarðanir bankans vekja spurningar um réttmæti
    líkansins. Rök eru færð fyrir því að þensla skapist meðal annars af innfluttum þáttum
    sem stýrivextir bankans bíta ekki á. Líkan bankans gerir hins vegar ráð fyrir því að
    stýrivaxtahækkun sé ávallt svar við þenslu. Skoðun á líkaninu bendir til þess að það sé
    of gróft til að bregðast rétt við aðstæðum.
    Til þess að kanna réttmæti þessarar umræðu er farið yfir miðlunarferli peningastefnunnar
    og rannsakað hvort helstu áhrifaleiðirnar hafi virkað sem skyldi. Farið er í
    saumana á fimm helstu farvegum peningastefnunnar; athuguð eru a) áhrif vaxta, b)
    áhrif eignaverðs, c) áhrif gengis, d) áhrif lána og e) áhrif væntinga. Niðurstaða
    þessarar athugunar er sú að tveir þeirra, þ.e. gengisfarvegur og væntingafarvegur hafi
    virkað sem skyldi, en hinir þrír, þ.e. áhrif lána, vaxta og eignaverðs, hafi haft skerta
    virkni og jafnvel virkað í gagnstæða átt. Það er þó ekki við peningastefnuna eina að
    sakast heldur hafa vissir markaðsbrestir komið í veg fyrir að árangur hafi náðst í
    þessum efnum. Þó má segja að líkan bankans ætti að geta tekið mið af þessum þáttum
    á einn eða annan hátt.
    Rætt er hvaða markaðsbrestir skipti hér mestu máli, og metið að það sé freistnivandi
    (e. moral hazard) vegna áætlaðrar (e. implicit) ríkisábyrgðar á fjármálastofnunum sem
    leiddi til vanmats á áhættu og ýtti undir aukið innstreymi fjármagns á lágum vöxtum.
    Lántakendur og fjárfestar virðast hafa vænst þess að gengi íslensku krónunnar yrði
    varið af Seðlabankanum til þess að koma í veg fyrir gengisfall og verðbólgu sem gerði
    kenninguna um óvarið vaxtajafnvægi að engu um skeið og ýtti frekar undir innstreymi
    fjármagns. Vegna verðtryggingar skila áhrif stýrivaxta sér seint og illa út í hinn langa
    enda vaxtarófsins og það leiðir til þess að stýrivextir þurfa að hækka hraðar og meira
    en ella. Þjóðhagslíkan Seðlabankans virðist ekki hafa tekið þessa þætti með í reikninginn.

Samþykkt: 
  • 5.2.2009
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/3769


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Ragnheidur_Jonsdottir_fixed.pdf696.89 kBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna