Takmarkanir á samningsfrelsi í ljósi 36. gr. samningalaganna

Abstract

Þessi ritgerð fjallar um takmarkanir er gilda á samningsfrelsinu í ljósi 36. gr. laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. Í byrjun verður greint frá hugtakinu samningafrelsi og meginþáttum þess, s.s. frelsi manna til að ráða efni þeirra löggerninga sem þeir gera og frelsið til að ákveða hvort samningur er gerður eða ei. Síðan verður fjallað um forsögu og tilgang 36. gr samningalaganna nr. 7/1936Í þriðja kafla verður fjallað um forsögu og tilgang ákvæðisins og lýsa norrænni þróun í lagasetningu er leiddi til setningar þessa almenna ógildingar ákvæðis. Ennfremur verður greint frá þeim hugmyndum er lágu að baki þessari þróun. Síðan verður reynt að skýra hugtökin „ósannngirni“ og góða viðskiptavenju í skilningi 36. gr. samningalaganna og um gerð tilraun til að varpa ljósi á helstu matstriðum sem dómstólar líta til þegar þeir kanna hvort að skilyrði fyrir beitingu ákvæðisins sé fullnægt. Í lok kaflans verður sjónum beint að þeim úrræðum sem dómsstólar hafa við beitingu heimildarinnar, sem dæmi að víkja samningi til hliðar að hluta. Í fjórða kafla verður vikið að þeim efnisatriðum og mati og á þeim sem koma fram í 2. mgr. 36. gr. smnl. Áður en skilið verður við umfjöllunina um einstök efnisatriði 36. gr. smnl. verður að lokum fjallað um heimild greinarinnar að taka tillit til atvika sem upp koma eftir að samningur hefur komist á. Að endingu verða dragin saman helstu áhrif og takmarkanir sem 36. gr smnl. hefur á samningsfrelsið.