Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: https://hdl.handle.net/1946/10244
Heilsuskóli Barnaspítalans er verkefni sem hófst árið 2004 með það fyrir augum að þróa árangursríka meðferð fyrir of feit börn á Íslandi. Í meðferðinni er rík áhersla lögð á breyttar neysluvenjur og aukna hreyfingu. Markmið þess hluta rannsóknarinnar sem hér er fjallað um var að skoða breytingar í mataræði og hreyfivenjum barna eftir 18 vikna fjölskyldumiðaða offitumeðferð.
Heildarfjöldi þátttakenda voru 84 börn á aldrinum 8-13 ára sem höfðu líkamsþyngdarstuðul 2,5 staðalfrávikum fyrir ofan meðaltal, ásamt öðru foreldri þeirra. Sextíu og eitt barn lauk 18 vikna meðferð. Þátttakendur komu af stór-Reykjavíkursvæðinu og nágrenni og voru valdir með aðstoð skólahjúkrunarfræðinga í Reykjavík og nágrenni. Í upphafi og við lok 18 vikna fjölskyldumiðaðrar meðferðar svöruðu börn og foreldrar spurningalistum til að meta mataræði og líkamlega virkni. Jafnframt voru gerðar holdafars-, þol- og styrktarmælingar.
Marktækar breytingar urðu á holdafars-, þol- og styrktarmælingum barnanna, auk þess sem fæðuval og hreyfivenjur breyttust. Börnin hækkuðu að meðaltali um 2 cm (p<0,001), léttust um 2,5 kg (p<0,001), lækkuðu líkamsþyngdarstuðul sinn um 2,0 kg/m² eða 7,1% (p<0,001). Ummál upphandleggs minnkaði um 1,7 cm eða 5,6% (p<0,001), ummál mittis um 6,2 cm eða 6,9% (p<0,001) og ummál mjaðma um 4,7 cm eða 4,9% (p<0,001). Púls barnanna lækkaði marktækt í þolmælingu. Að meðaltali lækkaði hjartsláttartíðni um 12,9 slög á mínútu eftir þriggja mínútna áreynslu á milli mælinga eða sem nemur 8,8% (p<0,001). Breytingin eftir eina mínútu í hvíld nam 10,5 slögum á mínútu eða 10,8% (p<0,001), og breyting eftir 2 og 3 mínútur í hvíld samsvaraði um 7% lækkun (p<0,01). Þá jókst styrkur barnanna einnig marktækt (p<0,001) en hann var mældur með armbeygjum, uppsetum og langstökki. Á efri mörkum blóðþrýstings mátti sjá meðaltals lækkun um 2,3 mmHg eða 2,0% (p=0,049) og á neðri mörkum blóðþrýstings var lækkunin að meðaltali 4,1 mmHg eða 6,5% (<0,001). Þá juku börnin neyslu grænmetisrétta (p=0,019), ávaxta (p<0,001), grænmetis (p<0,001), mjólkurvara svo sem skyr, jógúrt og súrmjólk (p=0,005) og drykkju á léttmjólk, fjörmjólk og undanrennu (p=0,019). Á móti minnkaði neysla á kexi og kökum (p<0,001), sælgæti (p<0,001), sykruðum gosdrykkjum (p=0,005), hreinum safa (p=0,011), sykruðum ávaxtadrykkjum (p<0,001), kjöti (p=0,013) og kartöflum, hrísgrjónum og pasta sem meðlæti á milli mælinga (p=0,005). Svengd barnanna minnkaði og hungur sagði sjaldnar til sín við lok meðferðar (p<0,001). Þá hugsuðu börnin meira um hversu hollur maturinn væri sem þau borðuðu, við lok meðferðar en áður (p<0,001). Fleiri börn stunduðu íþróttir í frítíma sínum í lokin og þá jafnvel oftar en þau gerðu áður, eða úr 1,84 skipti á viku að meðaltali í meira en 2,55 skipti á viku (p<0,009). Æfingartími jókst jafnframt úr 0,87 klst á viku í 2,04 klst á viku (p=0,001). Börnin töldu sig geta hlaupið mun lengur (p<0,001) og fannst þau vera liðugri (p=0,006) í lok meðferðar en við upphaf hennar. Þá töldu foreldrar sjálfsmynd barnsins og líðan hafa batnað til muna að námskeiði loknu (p<0,001).
Útfrá niðurstöðunum má álykta að markviss fjölskyldumiðuð meðferð við offitu barna sem meðal annars felur í sér fræðslu og hvatningu um heilbrigðan lífsstíl með hollum mat og aukinni hreyfingu, skili fjölþættum árangri í átt til bættrar heilsu. Þannig má sjá jákvæðar breytingar bæði í hegðun og viðhorfum gagnvart heilsusamlegum lífsstíl um leið og offita minnkar.
Skráarnafn | Stærð | Aðgangur | Lýsing | Skráartegund | |
---|---|---|---|---|---|
meistaraverkefni_harparut_lokaeritgerd_endanleg_tilprentunar.pdf | 990.65 kB | Opinn | Heildartexti | Skoða/Opna |