,,Ef þú smælar framan í heiminn…”: Um pólitískt gildi samhygðarkenningar Dalai Lama á nýrri öld

Abstract

Markmið þessarar ritgerðar er að kynna pólitískt gildi samhygðarkenningar Dalai Lama, andlegs og fyrrum pólitísks leiðtoga Tíbeta. Fjallað er um gildi samhygðarkenningarinnar í samhengi við uppruna hennar í búddískri heimspeki og sýnt fram á hvernig henni hefur verið ljáð pólitískt gildi í deilum Dalai Lama og tíbetsku útlagastjórnarinnar við kínversk yfirvöld. Þá er þeirri spurningu varpað fram hvort að beiting samhygðarinnar geti reynst gagnlegt tól í pólitískri hegðun og umræðu sem og stefnumótun á Íslandi. Ritgerðin byggir á umfjöllun stjórnmálafræðingsins Gerry Stoker um aukna pólitíska óánægju og vantraust í nútíma lýðræðisríkjum. Gagnrýni Gerry Stoker á markaðsmiðaða áherslu á stjórnmálum og í fjölmiðlageiranum, og gagnrýni Dalai Lama á rótfestu efnis- og einstaklingshyggju í efnahagslega þróuðum lýðræðisríkjum, eru teknar til athugunar og bent á hvernig þörf sé á nýjum leiðum til þess að hugsa um stjórnmál. Leitað er til kenninga í stjórnmálasálfræði um upplýsingaöflun og -túlkun kjósenda auk rannsókna um áhrif fjölmiðla á þjóðfélagsumræðu. Helstu niðurstöður eru á þá leið að róttækar breytingar þurfi að gera á hinum pólitíska vettvangi til þess að snúa við þeirri þróun sem er að eiga sér stað, og að nýjar hagmælingar sem meta andlega og samfélagslega þætti í jafnvægi við þá efnahagslegu séu þar nauðsynlegir. Í þeirri þróun tel ég samhygðarkenninguna hafa ríkt pólitískt gildi, bæði í hagkvæmri og lausnamiðaðri stefnumótun sem og til þess að stuðla að þeirri viðhorfsbreytingu sem nauðsynleg er til þess að samfélag mannsins geti þróast áfram á friðsælan hátt.