is Íslenska en English

Lokaverkefni (Bakkalár)

Háskóli Íslands > Verkfræði- og náttúruvísindasvið > B.S. verkefni - Verkfræði- og náttúruvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: https://hdl.handle.net/1946/11783

Titill: 
  • Uppruni þróaðs bergs í megineldstöðinni Hrúthálsar - Eggert
  • Titill er á ensku Origin of evolved rocks in the Hrúthálsar - Eggert central volcano
Námsstig: 
  • Bakkalár
Útdráttur: 
  • Herðubreiðarfjöll eru klasi þriggja móbergsfjalla frá síðasta kuldaskeiði ísaldar norðanvert á sprungusveimi Öskju, samtals um 10 km3. Tvö þeirra, Hrúthálsar sunnar og Gjáfjöll norðar, liggja nánast saman og mynda um 5 km breiðan og um 15 km langan hálendisrana í NNA stefnu, sem rís um 150-200 m yfir hraunbreiður gosbeltisins. Hrúthálsar og Gjáfjöll eru mynduð af fjölda eldgosa á fremur stuttum sprungum. Um 2 km suðaustan við Hrúthálsa rís móbergsfjallið Eggert um 480 m yfir hraunbreiður frá suðri, mest dyngjuhraun frá Kollóttudyngju og Flötudyngju. Eggert er um 4 km langt og 2 km breitt móbergsfjall, sem liggur ofan á móbergsseti og rofnum rhýólít-gúl nyrst en suðurendi fjallsins er þykk bólstrabergseining. Milli Hrúthálsa og Eggerts liggur megin-sigdæld Öskjusveimsins í skarði milli Hrúthálsa og Eggerts en um 4 km suður af skarðinu er gígur Kollóttudyngju. Yfirborðshöggun Öskjusveimsins í Herðubreiðarfjöllum er að mestu yngri en Kollóttadyngja þannig að merkjanlegt sig, vart undir 100 m, hefur verið á Nútíma, einkum á spildunni milli Hrúthálsa og Eggerts. Kulnuð jarðhitasvæði eru í Herðubreiðarfjöllum, það stærsta við norðurenda Eggerts.
    Herðubreiðarfjöll eru að mestu byggð úr ólivín-þóleiíti en í Eggert kemur fyrir kvars-þóleiít. Elsta þróaða bergið á svæðinu er rhýólítið nyrst undir Eggert en ísúr hraun frá Nútíma hafa runnið í sigdældinni milli Eggerts og Hrúthálsa. Ísúra bergið er að því er virðist basalt-andesíte eða dasít en við nánari athugun kemur í ljós að bergið er blandberg, sem myndast hefur við rhýólít blöndun í basaltkviku. Einkenni ísúra blandbergsins er ísúr dulkornóttur grunnmassi með stakdílóttar leifar af hálf-uppétnum basaltsteindum, einkum plagíóklas og ólivín.

  • Útdráttur er á ensku

    Herðubreiðarfjöll on the north-lobe of the Askja fissure swarm is a cluster of three hyaloclastite mountains formed during the last glaciation with a combined volume of about 10 km3. Two of the mountains, Hrúthálsar towards the south and Gjáfjöll towards the north form an almost continouos 5 km wide and 15 km long NNA ridge that ranges some 150-200 m above the adjoining lava fields of the rift-zone. Hrúthálsar-Gjáfjöll are built of numerous eruptions on short eruptive fissures. About 2 km southeast of Hrúthálsar the hyaloclastite mountain Eggert ranges about 480 m above lavafields from the south, mostly from the Kollóttadyngja and Flatadyngja lava-shields. Eggert is about 4 km long and 2 km wide hyaloclastite mountain resting on hyaloclastite sediment and an eroded rhyolite dome to the north while its south termination is a thick pillow-basalt unit. The main graben of the Askja fissure swarm runs in the valley between Hrúthálsar and Eggert only about 4 km north of the crater of the Kollóttadyngja lava-shield. Surface tectonics of the Askja fissure swarm is mostly younger than the Kollóttadyngja lava indicating subsidence, not less than 100 m, in the valley between Hrúthálsar and Eggert. Extinct geothermal fields are found in the area, the largest one at the north flank of Eggert. Herðubreiðarfjöll are mostly built up by olivine tholeiite but quarz tholeiites are also exposed in Eggert. The oldest evolved rock in the area is rhyolite below the northern flank of Eggert but intermediate lavas have issued in the valley between Eggert and Hrúthálsar during the Holocene. These intermediate rocks, appearing as basaltic andesites or dacites, turn out to be hybrid rocks formed by mixing between basalt and rhyolite. The main characteristics of these hybrid rocks are cryptocrystalline intermediate groundmass and sparse relics of basaltic minerals, mostly plagioclase and olivine in a state of severe resorption.

Samþykkt: 
  • 23.5.2012
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/11783


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
BS_Jónas_Þór_Ingólfsson.pdf1,47 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna