Foreldrar og líðan barna : Vilja foreldrar stuðning í foreldrahlutverkinu?

Abstract

Meginmarkmið þessarar rannsóknar er að kanna viðhorf foreldra ogforráðamanna til stuðnings í foreldrahlutverkinu og aukinnar eða bættrar samvinnuvið skólana og aðrar samfélagslegar stofnanir. Rannsóknarspurningarnar eru: Viljaforeldrar stuðning í foreldrahlutverkinu og ef svo er, þá hvers konar og með hvaðahætti? Hér er um að ræða sjálfstæða rannsókn sem er þó liður í stærra verkefni, þ.e.þróunar- og forvarnarverkefninu Barnið í brennidepli sem höfundur vinnur einnig aðásamt fleirum.Helstu tildrög verkefnisins eru þau að víða, bæði í fjölmiðlum og meðalalmennings, er rætt um agaleysi í þjóðfélaginu og ýmsir sem vinna með börn ogfjölskyldur telja sig merkja að andfélagsleg hegðun hafi aukist meðal barna ogunglinga og að visst öryggisleysi ríki meðal foreldra. Síðastliðin 50 ár hafa orðiðmiklar viðhorfsbreytingar í samfélaginu m.a. í breyttu fjölskyldumynstri og áherslumí uppeldismálum. Lífslíkur hafa aukist í hinum vestræna heimi en á sama tíma hafasálfélagslegar raskanir aukist hjá unglingum. Talið er að hver og einn búi annars vegaryfir verndandi þáttum og hins vegar yfir áhættuvaldandi þáttum í lífinu. Það fer eftirvægi verndar- og áhættuþátta hjá hverjum einstaklingi hvort honum vegnar vel eðailla. Veruleg tengsl virðast vera milli verndarþátta og sjálfsvitundar.Vitað er að foreldrar eru mikilvægur verndandi eða áhættuvaldandi þáttur í lífibarna og unglinga eftir því hvernig til tekst. Það getur haft veruleg áhrif átilfinningalíf unglinga hvernig foreldrar koma fram við þá í uppvextinum. Einnig ervitað að samstarf heimilis, skóla og samfélags og þátttaka foreldra í skólastarfi skilarsér í bættum námsárangri og líðan barna og unglinga. Til að bæta líðan barna ogunglinga mætti hugsa sér að samfélagslegar stofnanir legðu sitt af mörkum til aðstyrkja foreldra í foreldrahlutverkinu.Spurningalistar voru lagðir fyrir foreldra og forráðamenn í einu skólahverfi íþéttbýli utan höfuðborgarsvæðisins vorið 2003. Úrtakið var valið af handahófi. Allsfengu foreldrar eða forráðamenn 180 barna á aldrinum 4-12 ára spurningalistannheim, 10 barna af hvoru kyni í hverjum árgangi. Þýðið var 433 börn. Hundrað þrjátíuog einum spurningalista var svarað eða 72%.Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að 68% svarenda vilja stuðning íforeldrahlutverkinu með einum eða öðrum hætti. Flestir vilja stuðning í að byggja uppsjálfstraust, bregðast við einelti, fræðast um námstækni, efla tilfinningaþroska ogstyrkja samskiptahætti. Einkum virðist fólk vilja stuðning í formi fyrirlestra,námskeiða og með persónulegri ráðgjöf. Sjaldnast er marktækur munur á milli svaraþeirra sem vilja stuðning í foreldrahlutverkinu og þeirra sem ekki vilja hann. Þó óskaþeir foreldrar sem telja sig ekki svo mjög örugga í foreldrahlutverkinu frekar eftirstuðningi en hinir. Stór meirihluti foreldra telur að skólanum og lögreglunni beri aðtaka þátt í uppeldinu með þeim en þó leitaði einungis um helmingur svarenda ráða tilskólans varðandi uppeldismál og enginn sagðist leita til lögreglunnar.