Bann við þrælahaldi og nauðungarvinnu samanber 4. grein Mannréttindasáttmála Evrópu og samanburður sambærilegra greina

Abstract

Í þessari ritgerð er byrjað á því að fjalla almennt um bann við þrælhaldi með því að skilgreinahelstu hugtök þrælahalds og nauðungarvinnu. Farið er yfir sögu banns við þrælahaldi í stuttumáli og eru m.a. kynnt áhrif náttúruréttar á bann við þrælahaldi. Sagt frá skilgreiningurómverskra laga um frelsi og þrælhald ásamt hugmyndum Jean Jacques Rousseau sem komufram í riti hans Samfélagssáttmálinn. Einnig verður í stuttu máli kynnt tilurð og innihaldmannréttindasáttmála Evrópu og hvernig mál verða tæk fyrir mannréttindadómstólnum íStrassborg. Í þessari ritgerð er leitast við að svara spurningunum hvaða verndarlag 4. greinmannréttindasáttmálans veiti og hvort sambærilegar greinar í alþjóðasáttmálum,svæðissamningum og stjórnarskrám veiti betri eða síðri vernd? Erfitt hefur reynst að komastað fullnægjandi niðurstöðu um verndarlag greinarinnar, þar sem engir dómar hafa fallið tilsakfellingar og með því engin skýr fordæmi til um hvernig skýra beri greinina. Hinsvegar máfinna vísbendingar um túlkun greinarinnar í nokkrum sýknudómum s.s. í máli Van DerMussele gegn Belgíu1. Í ritgerðinni er komist að þeirri niðurstöðu að með hugtökunumþrælahald og þvingunar- og nauðungarvinna felist ákveðið verndarlag og ekki var hægt að sjáað það skipti máli hvort ákvæði greinanna voru með eða án undantekninga. Það sem skiptimestu máli var hugtakaval þeirra, uppbygging og áhersla um verndarlag greinanna.