Pusher og Svartur á leik. En komparativ filmanalyse med fokus på beskuerens reception af virkelighedspræsentationen og den realitet filmene udspringer af

Abstract

Snemma á þessu ári var íslenska kvikmyndin Svartur á leik (2012) frumsýnd - ein langaðsóknarmesta íslenska kvikmyndin frá upphafi. Hún dregur upp ansi dökka mynd af undirheimum Reykjavikur og lýsir jafnframt þeim miklu breytingum sem áttu sér stað í glæpasamfélaginu í kringum aldamótin. Svartur á leik er sðgð vera undir töluverðum áhrifum dönsku kvikmyndarinnar Pusher (1996) sem öðlaðist miklar vinsældir i Danmörku og utan hennar á sínum tíma. Myndirnar eru hvor í sínu landi sagðar vera þær fyrstu sem fjalla á raunsæjan og trúverðugan hátt um eiturlyfjaveröldina í undirheimunum, en þó hvor á sinn hátt og frá ólíku sjónarhorni. Hér er á ferðinni samanburðargreining á kvikmyndunum tveimur með tilliti til innihalds, tæknilegrar úrvinnslu, umhverfisins, samfélagsins og þeim raunveruleika sem myndirnar eru sprottnar upp úr. Í fyrsta hlutanum er lögð áhersla á efni sem tengist kvikmyndunum, ýmist beint eða óbeint. Síðan kemur sjálf kvikmyndagreiningin sem varðar bæði innihald þeirra og tæknihlið. Þar á eftir eru þær settar í samhengi við þann raunveruleika sem þær eiga að vera sprottnar upp úr og reynt ad varpa ljósi á hvort kvikmyndirnar séu trúverðugar - eða ekki og hvernig þá? Endurspegla þær veruleikann og eiga þær eitthvað sameiginlegt?

I år havde den islandske film Svartur a leik (2012) premiere og en af den allerstørste islandske publikumsmagnet i islandsk filmhistorie. Filmen tegner et sort billede af Reykjavik’s underverden og skildrer desuden de radikale ændringer som fandt sted i den kriminelle underverden omkring årtusindeskiftet. Svartur a leik siges at være under indflydelse af Pusher (1996) som fik kæmpe succes både i Danmark og udenlands. Filmene anses for at være, hver i sit land „den første realistiske kortlægning af narkotikahandel som foregår i forbrydermiljøet“ men på hver sin måde og fra forskellig synsvinkel.Opgaven går ud på komparativ filmanalyse med hensyn til indhold, stil, miljø og samfund samt den virkelighed filmene har deres rødder og udspringer af.I den første del er der lagt vægt på baggrundsemne som knyttes til filmene, både direkte og indirekte. Dernæst kommer selve filmanalysen hvor fokussen ligger på værkanalysen eller filmens indhold og i kølvandet følger så den filmtekniske analyse. Derefter er filmene sat i et perspektiv i relation til dens virkelighed og samfundsmæssige forhold. Jeg vil endvidere se på hvilke områder filmene adskiller sig, og på hvilke områder de ligner hinanden, og i hvor høj grad vi befinder os i en realistisk verden i filmene. Hvordan kommer den til syne og hvordan holder filmene sig til realismen? Har de overhovedet noget tilfælles?