Átakamál í Kjósarhreppi í lok nítjándu aldar

Abstract

Fjallað er um tvö dómsmál í Kjósinni í upphafi tíunda áratugar nítjándu aldar, þar sem annarsvegar var tekist á um hagsmuni sem höfðu almennt gildi og vörðuðu helsta atvinnuveg sveitasamfélagsins en hinsvegar um helstu hlunnindi í Kjósarhreppi. Í málskjölum birtist fjölskrúðug samfélagsmynd, sem gefur tilefni til margvíslegra rannsókna. Þær eru flokkaðar í eftirfarandi efnisþætti: Kjör, réttindi og skyldur ábúenda og þá einkum leiguliða, hugmyndir um viðhald jarðargæða og framfarir í jarðrækt, þróun húsagerðar og nýting hlunninda. Þeir eru viðfangsefni þessarar rigerðar og samanlagt er þeim ætlað að gefa heillega mynd af sveitasamfélagi undir lok nítjándu aldar.