Heiðra skaltu föður þinn og móður. Aukin afskipti yfirvalda á Íslandi af heimilisaga í kjölfar siðskipta. Samanburður við Þýskaland

Abstract

Í þessari ritgerð eru rannsökuð hugsanleg þýsk áhrif á aukið eftirlit íslenskra og danskra veraldlegra yfirvalda með íslenskum heimilisaga á 16. og 17. öld. Samanburður verður gerður við Þýskaland á umræddu tímabili er varðar heimilisaga, samfélagslegan aga, lútherskan rétttrúnað og katekisma. Samanburður er gerður á þýsku og íslensku bændasamfélagi á 16. og 17. öld. Sýnt verður fram á mismunandi útbreiðslu á lútherskum rétttrúnaði í hvoru landi fyrir sig. Samfélagslegur agi verður skoðaður í ljósi galdraofsókna og aga í skólum. Lögð verður áhersla á fjórða boðorðið, Heiðra skaltu föður þinn og móður, og hvernig því var miðlað í gegnum Fræðin minni eftir Martein Lúther. Íslensk löggjöf verður skoðuð á umræddu tímabili og athugað hvort hún gæti bent til þýskra áhrifa þegar kom að aga á heimilum. Íslensk dæmi sem benda til aukins eftirlits með aga á heimilum verða tekin úr Alþingisbókum Íslands, annálum og prestastefnubókum.