en English is Íslenska

Article

University of Iceland > Rafræn tímarit > Stjórnmál og stjórnsýsla >

Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/1946/14874

Title: 
  • Title is in Icelandic Efling íslenska sveitarstjórnarstigsins: Áherslur, hugmyndir og aðgerðir
  • Reinforcing the municipal level in Iceland: Ideas, policies and implementations
Published: 
  • December 2012
Abstract: 
  • Abstract is in Icelandic

    Í þessari grein er fjallað um þær áherslur, hugmyndir og aðgerðir sem miðað hafa að því að efla sveitarstjórnarstigið á Íslandi, frá miðri 20. öldinni til dagsins í dag. Fjallað er um hugmyndir, greina skrif, lagasetningar, átaksverkefni um eflingu sveitarfélaga með fækkun þeirra og stækkun og annað sem telja má hafa verið hluti af þeirri viðleitni að efla sveitarstjórnarstigið á Íslandi á þessu tímabili. Jafnframt er reynt að meta hvernig þróun til eflingar sveitarfélaga á Íslandi fellur að greiningarramma ítalska stjórnmálafræðingsins Bruno Dente um það hvernig ríki hafa reynt að lögmæta ríkisvaldið með því að laga það að þjóðfélagsþróuninni með endurskoðunar- og umbreytingar ferlum m.a. á neðri stjórnstigum. Upphaf hugmynda sem lotið hafa að því að efla sveitarstjórnarstigið á því tímabili sem skoðað var má rekja til greinar Jónasar Guðmundssonar sem birtist 1943 í tímaritinu Sveitarstjórnarmál. Síðan þá hafa ný Sveitarstjórn arlög verið samþykkt á Alþingi árin 1961, 1986 og 2011. Einu sinni hafa verið sett sérstök lög um sameiningu sveitarfélaga, árið 1970. Þá hefur tvívegis verið efnt til átaksverkefna með því að efna til víðtækra kosninga um sameiningu sveitarfélaga; fyrra skiptið árið 1993 og í það síðara árið 2005. Tvívegis hafa stórir málaflokkar verið fluttir úr umsjá ríkis til sveitarfélaga; grunnskólinn frá 1996 og málefni fatlaðra frá 2011. Megin niðurstaðan varðandi greiningarramma Dente um umbreytingar á sveitar tsjórnarstigi er sú að finna má aðgerðum, hugmyndum og áherslum á Íslandi víða stað í greiningarramma Dente. Sameiningar og verkefnaflutningur frá ríki til sveitarfélaga hafa þar lengst af verið meginstefið. Efling sveitarfélaga með innri breytingum er nokkuð sem fyrst og fremst hefur komið til eftir síðustu aldamót og þá einkanlega í formi lýðræðisumbóta.
    Lykilorð: Efling sveitarstjórnarstigsins, umbreytingar á sveitarstjórnarkerfi,
    sam eining sveitarfélaga, verkaskipting ríkis og sveitarfélaga, lögmæti.

  • This article deals with mapping ideas, policy programs and policy implementations that have aimed at reinforcing the municipal level in Iceland in the post-war period. This is also analysed according to the analytical framework presented by the Italian political scientist, Bruno Dente, in 1988. This framework is about how states try to adapt to societal development with reforms – in this case by reforming the municipal level and central-local relationship. The first ideas on reforming the municipal level can be traced back to 1943. New Local Government Act has been passed three times in the post war period: 1961, 1986 and 2011. An Act on municipal amalgamations was passed in 1970. In 1993 and 2005 government initiated reforms resulted in general referenda in municipalities all over the country. The responsibility for primary schools (1996) and for services to disabled people (2011) were transferred from the state to the municipalities. The main conclusion concerning Dentes analytical framework is that the Icelandic case seems to fit into it. Emphasis on municipal amalgamations and on decentralisation by transferring new responsibilities from the state level to the municipal level is strong. However, for the last ten years or so, the emphasis on internal reforming has increased. In the Local Government Act from 2011 the emphasis on citizen democracy is confirmed by a new chapter on the issue.
    Keywords: Reforming the local government system, municipal
    amalgamations, division of tasks and responisibility between state
    and local level, legitimacy.

Citation: 
  • Stjórnmál og stjórnsýsla, 2012, 8 (2), bls. 431-450
ISSN: 
  • 1670-6803
Description: 
  • Description is in Icelandic Fræðigrein
Accepted: 
  • May 7, 2013
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/14874


Files in This Item:
Filename Size VisibilityDescriptionFormat 
a.2012.8.2.12.pdf1.62 MBOpenHeildartextiPDFView/Open