Þagnarskylda lögmanna

Abstract

Í riti þessu er leitast við að varpa ljósi á inntak og eðli þagnarskyldu lögmanna eins og hún verður leidd af 22. gr. laga nr. 77/1998. Samkvæmt ákvæðinu ber lögmaður þagnarskyldu um hvaðeina sem honum er trúað fyrir í starfi sínu. Skyldan byggir á gömlum merg og þykir nú á dögum vera grundvallarregla í sérhverju réttarríki. Miðast umfjöllunin við að svara þeirri meginspurningu hvort þagnarskylda lögmanna sé virt í raun í meðförum dómstóla og stjórnvalda.Í upphafi verður uppruni og þróun þagnarskyldunnar rakin í stuttu máli. Þá verður leitast við að gera grein fyrir þeim grundvallarsjónarmiðum sem búa henni að baki. Því næst verður fjallað ítarlega um inntak og eðli þagnarskyldunnar og þau sérsjónarmið sem eiga við um verjendur sakborninga. Loks verður sjónum beint að takmörkunum á þagnarskyldunni og viðurlögum við brotum á henni. Markmið höfundar með ritgerðinni er tvíþætt. Annars vegar verður leitast við að varpa ljósi á og skýra þær laga- og siðareglur sem gilda um þagnarskyldu lögmanna. Hins vegar er ætlunin að gera nokkra grein fyrir því hvort og þá að hvaða marki heimilt er að takmarka þá skyldu.Athugun höfundar leiddi í ljós að víða eru brotalamir í meðförum dómstóla og beitingu eftirlits- og rannsóknarheimilda stjórnvalda. Komst höfundur að þeirri niðurstöðu að þagnarskyldu lögmanna væri ekki sýnd tilhlýðileg vernd í raun og því væri verulega vegið að réttarríkinu. Taldi höfundur því brýna þörf á réttarúrbótum og lagði til að lögleiddar yrðu sértækar réttarreglur í því skyni að tryggja réttaröryggi borgara.

This report seeks to shed light on the content and nature of lawyers´ duty of professional secrecy according to article 22, law no. 77/1998. Under this article, a lawyer is bound by confidentiality regarding all information and knowledge entrusted to him in his work. The obligation is based on tradition, and it is nowadays a fundamental part of any rule of law. The discussion is based on answering the primary question of whether lawyers´ duty of confidentiality is really respected in practice by the courts and the government.To begin with, the origin and development of confidentiality in law is discussed briefly. Then an attempt will be made to explain the fundamental principles that lie behind it and a detailed discussion on the content and nature of confidentiality in law as well as the special considerations that apply to defenders of defendants will be made. Finally, limitations regarding the duty of confidentiality and penalties for breaching it will be revised. The author´s objective with the thesis is twofold. For one thing, to attempt to highlight and clarify the legal and ethical principles governing lawyers´ professional secrecy. On the other hand to make some reference to whether and to what extent limitations are permitted.The author´s observation revealed that there are many flaws in the courts´ handling and in the application of government control and investigative powers. The author came to the conclusion that the lawyers´ duty of professional secrecy was not protected as should be in practice and therefore the rule of law was seriously compromised. The author considered that there was urgent need for improvements and suggested that specific legal rules would be mandated in order to ensure the legal rights of citizens.