is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskóli Íslands > Félagsvísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Félagsvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/16467

Titill: 
  • Aðild Íslands að EES-samningnum: Afsal fullveldis og lýðræðishalli
Námsstig: 
  • Meistara
Útdráttur: 
  • Meginmarkmið og tilgangur ritgerðarinnar er að taka til skoðunar hvort Ísland hafi afsalað hluta af fullveldi sínu til yfirþjóðlegra stofnanna ESB og hvort ríkjandi sé lýðræðishalli í tengslum við aðild Íslands að EES-samningnum. Það er niðurstaða höfundar að ýmislegt bendi til þess að EES-samningurinn virki í raun sem yfirþjóðlegur samningur, þó að forminu til sé hann þjóðréttarsamningur. Höfundur telur að íslenska ríkið hafi afsalað hluta af fullveldi sínu til yfirþjóðlegra stofnanna ESB og stofnanna EFTA/EES. Einnig sé ríkjandi lýðræðishalli í tengslum við EES-samninginn, þar sem þjóðkjörnir fulltrúar Íslands koma ekki að ákvarðanatökunni um hvaða lög og reglur eru teknar upp í EES-samninginn. Almennur þjóðaréttur felur ekki í sér neina reglu um milliliðalaus áhrif þjóðréttarreglna að landsrétti ríkja. Sú grundvallarregla gildir samkvæmt þjóðarétti að það sé í valdi hvers og eins ríkis að ákveða hvernig reglur þjóðréttar eru innleiddar inn í landsrétt. En að mati höfundar er raunveruleikinn varðandi EES-samninginn og framkvæmd hans ekki í samræmi við reglur þjóðréttar. Í fyrsta lagi hefur íslenska ríkið engan aðgang að ákvarðanatöku né atkvæðisrétt innan Ráðherraráðsins og Evrópuþingsins, sem fara með löggjafarvald ESB og hefur takmarkaðan möguleika á því að hafa raunveruleg áhrif á mótun löggjafarinnar innan Framkvæmdarstjórnar ESB. Í öðru lagi er íslenska ríkinu formlega heimilt að neita að taka upp í landsrétt reglur sem hafa verið teknar upp í EES-samninginn, en í samningnum er kveðið á um að slíkt hafi í för með sér uppsögn á þeim viðauka sem lögin falli undir, sem gæti síðan mögulega haft þær afleiðingar að grundvöllur samningsins bresti. Í þriðja lagi eru flest öll lög og reglur frá ESB lögfest inn í íslenskan rétt með stjórnvaldsfyrirmælum, án þess að fá formlega meðferð fyrir Alþingi. Í fjórða lagi ber íslenska ríkið skaðabótaábyrgð ef því misferst að innleiða reglur EES-samningsins inn í landsrétt eða gerir það á ófullnægjandi hátt. Í fimmta lagi ef reglur landsréttar eru andstæðar reglum EES-samningsins, þá hafa EES reglur forgang í íslensku réttarkerfi. Í sjötta lagi hafa lýðræðislega kjörnir fulltrúar íslenska ríkisins hvorki aðgang eða ákvörðunarrétt í Ráðherraráðinu né Evrópuþinginu sem fara með löggjafarvaldið innan ESB. Íslenskur almenningur kýs hvorki þá fulltrúa sem fara með löggjafarvaldið innan ESB, né þá sem starfa innan stofnanna EES/EFTA og fara með ákvörðunarvaldið þar. Þessi einkenni EES-samningsins benda að mati höfundar ótvírætt til þess að EES-samningur sé í raun síbreytilegur yfirþjóðlegur samningur þar sem íslenska ríkið hefur afsalað fullveldi sínu til yfirþjóðlegra stofnanna ESB og EES/EFTA og ríkjandi sé lýðræðishalli í tengslum við samninginn.

Samþykkt: 
  • 10.9.2013
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/16467


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Aðild Íslands að EES-samningnum_Afsal fullveldis og lýðræðishalli.pdf1.11 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna