Fjárfestingar lífeyrissjóða. Áhrif gjaldeyrishafta á lífeyrissjóði

Abstract

Í fjórtán ár fengu lífeyrissjóðirnir á Íslandi að fjárfesta eignum sínum erlendis. Við fall bankanna hrundi hlutabréfamarkaðurinn á Íslandi. Fáir fjárfestingamöguleikar voru í stöðunni og fækkuðu enn meira þegar Seðlabanki Ísland greip í það örþrifaráð að nota gjaldeyrishöft til að koma í veg fyrir fjármagnsflótta. Í þessari ritgerð verða fjárfestingar lífeyrissjóðanna erlendis skoðaðar sérstaklega frá haftasetningu til dagsins í dag. Byrjað er á almennri umfjöllun um sögu gjaldeyrishafta, gjaldeyrishöft á Íslandi og síðast en ekki síst um kosti og galla. Stiklað er á stóru um hvernig lífeyrisskerfið þróaðist og mikilvægi þeirra. Áhrif gjaldeyrishafta á íslenska fjármálamarkað eru skoðuð, og rýnt í ástæðu þess af hverju gjaldeyrishöftin verða líklega ekki afnumin í bráð. Áður en fjallað er um fjárfestingar lífeyrissjóðanna þá er rýnt í helstu fræðin er koma að stýringu fjármálasafna sem er lífeyrissjóðunum svo mikilvæg. Það er ljóst að íslenski markaðurinn er lítill samanborinn við erlenda markaði. Tækifærin til áhættudreifingar eru ekki til staðar hér á landi og því þurfa lífeyrissjóðirnir, með fjárfestingaþörf upp á 150 ma.kr., að komast á erlenda markaði með huta af fjárfestingum sínum. Skuldavandi ríkisins gerir það að verkum að svo er ekki að fara að gerast í bráð. Talið er að hér sé mikil hætta á eignabólu sem eigi eftir að springa við afnám hafta.