Attitude Measurement and Response Bias in a National-Referendum about a New Icelandic Constitution

Abstract

Survey questions have to be easily comprehended by respondents so they can be reliable. Respondents have to be able to understand what is asked about so they can formulate reliable answers, which actually mirror their opinion on the subject. Acquiescence bias is when respondents do not give their optimal answer but satisfices instead. That is, they answer in favor of a subject, regardless what is asked about. Satisficing is most likely to occur when the question is not comprehended properly, respondent is low in cognitive ability, and motivation is low. When questions are unbalanced (focus on only one of two competing viewpoints) or are in the form of a statement, they can lead people to respond in favor of the question, regardless of the subject asked about. This research tested whether the questions that were in a national referendum about the Icelandic Constitution, were susceptible to acquiescence bias. It was hypothesized that they would lead people to satisfy because they were unbalanced. Results show that question-wording did not affect respondents’ answers. It was, however, observed that strength of respondents’ opinion on the matters of the Constitution affected answers in one question. Implications and limitations are discussed.

Spurningar í skoðanakönnunum þurfa að vera vel skiljanlegar svo svarendur geti gefið áreiðanleg svör við þeim. Svar viðkomandi við spurningu þarf að endurspegla viðhorf hans til þess efnis sem spurt er um. Því er mikilvægt að spurningar séu vel smíðaðar. Samþykkishneigð er þegar viðkomandi hefur tilhneigingu til þess að vera samþykkur spurningu óháð efnislegu innihaldi hennar. Samþykkishneigð gerir helst vart við sig þegar spurning er ekki skilin á réttan hátt, svarandi hefur ekki næga hugræna getu til að svara og þegar innri hvöt viðkomandi til að svara spurningunni er lág. Þegar spurningar eru í ójafnvægi eða í formi fullyrðingar eykur það líkur á að svarandi sýni samþykkishneigð. Þessi rannsókn skoðaði hvort þær spurningar sem spurt var um í þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir nýja íslenska stjórnarskrá væru líklegar til þess að leiða til samþykkishneigðar hjá þátttakendum. Sett var fram tilgáta um að spurningarnar leiddu til samþykkishneigðar þar sem orðalag þeirra var í ójafnvægi. Niðurstöður gáfu til kynna að orðalag spurninga hafði ekki áhrif á svarhneigð þátttakenda. Hins vegar fannst vísbending um það að hversu sterka skoðun svarendur höfðu á stjórnarskránni hafði áhrif á svarhneigð þeirra.