Ástæður slælegrar upplýsingagjafar stjórnvalda: Skoðanir almennings

Abstract

Könnunin varðar viðhorf almennings til upplýsingagjafar stjórnvalda. Spurn-ingalisti var sendur á 1.898 manna tilviljunarúrtak úr þjóðskrá í mars 2012.Svarhlutfall var 66,9%. Könnunin grundvallaðist fræðilega á rannsóknum um traust til stjórnvalda og áhrif upplýsingalaga á upplýsingagjöf. Markmið könnunarinnar var að skoða viðhorf almennings til upplýsingagjafar og gegnsæis umtiltekna málaflokka, þ.e. almannahagsmuni og opinber útgjöld, og hvers vegnasvarendur teldu að stjórnvöld leyndu slíkum upplýsingum. Svörin reyndust fjöl-mörg og viðamikil en spurningarnar voru: (1) Hverjar telur þú vera megin-ástæður þess að opinberir aðilar leyni upplýsingum sem eiga erindi við almenn-ing og varða almannahagsmuni (umhverfis-, velferðar-, heilbrigðis- ogmenntamál)? (2) Hverjar telur þú vera meginástæður þess að opinberir aðilarleyni upplýsingum sem eiga erindi við almenning (skattborgara) og varða opin-ber útgjöld, þ.e. úthlutun á almannafé (styrki og fjárveitingar, verksamninga tilopinberra verkefna o.þ.h.)? Niðurstöðurnar voru margbrotnar og fjölbreyttar.Meðal annars má nefna að svarendur töldu að opinberir aðilar leyndu upplýsing-um vegna einkahagsmuna, pólitískra sérhagsmuna, spillingar, slælegra vinnu-bragða, dómgreindarleysis, fákunnáttu, forsjárhyggju, leyndarhyggju, hroka, van-trausts, siðblindu, valdafíknar og virðingarleysis.