Beint lýðræði í íslensku stjórnarskránni: Beiting 26. greinar stjórnarskrárinnar

Abstract

Viðfangsefni þessarar ritgerðar er beint lýðræði í íslensku stjórnarskránni og beiting 26. greinar hennar. Notast er við kenningu Rousseau um beint lýðræði til að útskýra hugsunina á bakvið beint lýðræði og því næst eru rætur beins lýðræðis í íslensku stjórnarskránni skoðaðar. Er 26. greinin sérstaklega skoðuð ásamt viðmiðunum sem sett voru í upphafi, fyrir beitingu hennar. Næst eru fimm stór mál skoðuð, þar sem reyndi á þau Vigdísi Finnbogadóttur og Ólaf Ragnar Grímsson og metið út frá áherslum stjórnarskrárinnar á beint lýðræði hvort þau hafi tekið réttar ákvarðanir í þessum málum. Er þar skoðað hvort þau hafi fylgt viðmuðunum um beitingu 26. greinarinnar sem sett voru með lýðveldisstjórnarskránni árið 1944 og jafnframt er skoðað hvort samræmi hafi verið milli ákvarðana hjá Ólafi Ragnari. Niðurstöðurnar eru þær að þau Vigdís og Ólafur hafa ekki alltaf tekið réttar ákvarðanir út frá áherslum stjórnarskrárinnar á beint lýðræði í þessum fimm málum.