Utanaðkomandi aðstoð við rannsókn sakamála : með áherslu á 55. og 86. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008

Abstract

Á lögreglu hvílir mikil ábyrgð þegar kemur að rannsókn sakamála og miklu skiptir að vandað sé til verka. Miklar kröfur eru gerðar til rannsóknar sakamála, málsmeðferð skal vera hröð en jafnframt nákvæm og örugg. Í ritgerð þessari eru skoðaðar heimildir lögreglu til að leita utanaðkomandi aðstoðar við rannsókn sakamála samkvæmt ákvæðum 55. og 86. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008. Farið er stuttlega yfir forsögu ákvæðis 55. gr., lagasjónarmið að baki því, almennu gildissviði og inntaki með hliðsjón af því til hverra skyldan taki. Um ákvæðið hefur lítið sem ekkert verið fjallað í íslenskri lögfræði og umfjöllun í lögskýringargögnum er fátækleg. Þá hefur ekki reynt á ákvæðið með beinum hætti fyrir dómstólum svo vitað sé. Hvað varðar 86. gr. er sögulegt yfirlit ákvæðisins rakið. Fjallað er um matsgerðir og dómkvadda matsmenn sem tengjast óneitanlega ákvæðinu. Fjallað er um í hverju sérfræðileg skoðun og rannsókn er fólgin samkvæmt 86. gr. og önnur tilvik rakin þar sem reynt hefur á aðstoð sérfróðra manna. Loks er samanburður gerður við réttarfarslög Danmerkur og Noregs en ákvæði þessi eiga sér ekki hliðstæðu í þeim ríkjum. Meginniðurstöður ritgerðarinnar eru að ákvæði 55. gr. sé skýrt og víðtækt. Því er ekki beitt í framkvæmd og hefur því takmarkaða þýðingu nema þá helst sem nokkurs konar stefnuyfirlýsing sem vísar til siðferðis manna. Ákvæði 86. gr. hefur að geyma ríkar heimildir handa lögreglu til að leita til sérfróðra manna þegar þörf er á sérfræðilegri skoðun eða rannsókn til að upplýsa mál. Lögregla hefur víðtækar heimildir til að leita eftir utanaðkomandi aðstoð við rannsókn sakamála á grundvelli 55. og 86. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008.

The police bear tremendous responsibility and must exercise great care in the investigation of criminal cases. Exacting standards and demands are placed on criminal investigations, and their due processes should be swift yet meticulous and secure. This thesis examines the authority of the police to seek outside assistance in criminal investigations in accordance with articles 55 and 86 of the Criminal Procedure Act no 88/2008. A brief history of article 55, its general scope, contents and legal viewpoint are introduced in relation to those who the clause was intended for. This clause has received little coverage within the Icelandic legal community; documents pertaining to the interpretation of this clause are meagre; and to the best of our knowledge, this clause has not yet been tried under the court of law. With regards article 86, the history behind this clause is retraced; whilst assessments and court appointed assessors that are undeniably related to the article are addressed. Furthermore, each specialist inspection and investigation that involves article 86 is covered, including other cases where expert opinion has been sought. Finally, a comparison is made between Iceland and the procedural laws of Denmark and Norway since there is no counterpart clause in these countries. The main findings of this thesis are that article 55 is both clear and comprehensive. Given that it has yet to be tried in a court of law means that it is of limited value, except as some kind of manifesto on the ethical behaviour of man. The provisions within article 86 provide the police with extensive powers to call upon expert assistance when specialist support is needed to investigate and solve cases. The police have wide ranging powers to seek outside assistance in criminal investigations on the basis of articles55 and 86 of the Criminal Procedure Act nr. 88/2008.