Stefnumótun um norðurslóðir: Ólíkar áherslur og sjónarmið ríkisstjórna Íslands

Abstract

Markmið með ritgerð þessari er að fjalla um vægi norðurslóðamála á vettvangi ríkisstjórna Íslands, þeirrar sem var við völd 2009-2013 og þeirrar sem nú situr. Farið verður yfir af hverju norðurslóðamál hafa orðið að forgangsmáli í utanríkisstefnu Íslands á síðustu árum og hver aðkoma stjórnvalda hefur verið í þeim málaflokki. Tímabilið sem hér er til skoðunar er frá því að þingsályktun um stefnu Íslands í málefnum norðurslóða var samþykkt á Alþingi í mars 2011 og fram til þess tíma er þetta er skrifað. Stuðst var við kenningar innan stjórnmála- og stjórnsýslufræða, nánar tiltekið kenningar John W. Kingdon‘s sem hefur með rannsóknum sínum þróað dagskrárkenningu í opinberri stefnumótun. Með kenningum Kingdons verður varpað ljósi á það hvort og hvers vegna norðurslóðamál hafi fengið aukið vægi á vettvangi stjórnvalda eftir ríkisstjórnarskipti og hvort greina megi áherslubreytingar í norðurslóðamálum hjá nýrri ríkisstjórn. Rök verða færð fyrir því að norðurslóðamál séu að fá meira vægi á vettvangi stjórnvalda eftir ríkisstjórnarskiptin en helstu niðurstöður sýna fram á að greina megi áherslumun í málaflokknum milli núverandi og fyrrverandi ríkisstjórna þrátt fyrir þverpólitíska samstöðu um norðurslóðamál.

This dissertation focuses on why Arctic issues have become a priority in Iceland‘s foreign policy in recent years. The objective is to discuss the importance of Arctic affairs on the government‘s agenda before and after the parliamentary elections in 2013. The dissertation will also discuss which government‘s approach has been on the agenda since 2011. With reference to John W. Kingdon‘s agenda setting theories in political science and public administration, the argument is put forward that the Arctic issues have gained more attention on the government‘s agenda after last parliamentary election and the new government has a different emphasis on the Arctic issues. The main result demonstrates that there is a broad acceptance, even consensus, in the parliament when it comes to the Arctic but current and former government‘s have a different emphasis on Arctic issues and they might be getting more attention on the government‘s agenda.