Sterameðferð á fyrirburum með erfiðan lungnasjúkdóm. Árangur og hugsanlegar aukaverkanir

Abstract

Inngangur: Fyrirburar sem fæðast mikið fyrir tímann fá flestir glærhimnusjúkdóm (e. respiratory distress syndrome) vegna lungnavanþroska, einkum skorts á lungnablöðruseyti (e. surfactant). Sterameðferð, bæði í æð og á úðaformi, hefur verið notuð í þeim tilgangi að minnka súrefnisþörf fyrirbura með erfiðan lungnasjúkdóm, ná þeim af öndunarvél og hugsanlega draga úr líkum á langvinnum lungnasjúkdómi. Rannsóknir hafa sýnt fram á bæði skamm- og langtíma aukaverkanir af sterameðferð í æð á fyrirburum og er meðferðin umdeild þar sem ekki er talið víst að ávinningurinn af henni sé nægur til að vega á móti mögulegum aukaverkunum. Markmið þessararrannsóknar var að svara eftirfarandi rannsóknarspurningum:1. Veldur steragjöf því að súrefnisgjöf barnanna minnkar, flýtir fyrir því að þau komist aföndunarvél og minnkar líkur á því að þau þurfi súrefnismeðferð við 36 vikna meðgöngualdur? 2. Hver eru áhrif steragjafar á vöxt barnanna, þyngdaraukningu, blóðsykur, tíðni sýkinga og líkur áað þau fái síðar greininguna heilalömun (e. cerebral palsy) í skömmtum sem notaðir eru í dag? Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn tilfella-viðmiðarannsókn á fyrirburum á Vökudeild Barnaspítala Hringsins sem á árunum 1989-2014 fengu sterameðferð við erfiðum lungnasjúkdómi, annaðhvort á formi inngjafar í æð eða úðameðferðar. Fyrir hvert barn sem fékk sterameðferð var fundið sem viðmið eitt barn sem ekki fékk slíka meðferð, parað á meðgöngulengd og fæðingarári.Niðurstöður: Marktæk lækkun varð á súrefnisþörf bæði barna sem fengu stera í æð og á úðaformi einum degi eftir að meðferð hófst og dagana þar á eftir en ekki varð sambærileg lækkun hjá viðmiðum. Við upphaf steragjafar í æð voru marktækt fleiri tilfelli en viðmið á öndunarvél en 5 dögum eftir upphaf meðferðar var munurinn ekki lengur marktækur. Marktækt minni þyngdaraukning varð hjá tilfellum sem fengu stera í æð en viðmiðum á meðferðartímabilinu. Við 35 og 40 vikna meðgöngualdur var þó ekki marktækur munur á þyngd hópa. Ekki reyndist marktækur munur á styrk blóðsykur né tíðni sýkinga eða heilalömunar milli barna sem fengu stera og viðmiða. Ályktanir: Sterameðferð í æð og á úðaformi dregur úr súrefnisþörf barna með erfiðan lungnasjúkdóm og steragjöf í æð virðist flýta fyrir því að börnin náist af öndunarvél. Hins vegar svarar rannsóknin ekki spurningunni um það hvort sterar minnki tíðni langvinns lungasjúkdóms hjá börnunum. Steragjöf í æð dregur tímabundið úr þyngdaraukningu barnanna en ekki þegar til langstíma er litið. Aðrar aukaverkanir af steragjöf eru óverulegar.