Tónmennt og stærðfræði : mögulegir snertifletir til samþættingar kennslu

Abstract

Eftirfarandi ritgerð er lokaverkefni til B.Ed.-prófs við Kennaradeild Háskólans á Akureyri. Í verkefni þessu er leitast við að svara þeirri spurningu hvort stærðfræði og tónmennt eigi snertifleti sem nota megi til samþættingar kennslu. Einnig verður læsishugtakið skoðað í samhengi við hvora námsgrein fyrir sig og með því lagður grunnur að kennsluhugmyndum sem samþætta tónmennt og stærðfræði. Hugtök á borð við mynsturlæsi verða skoðuð sérstaklega þar sem mynstur koma fyrir bæði í tónlist og stærðfræði. Snertifletir þessara faga eru athugaðir út frá tveimur meginþáttum tónfræðanna, tónhæð og tónalengd. Tónhæð á sér stærðfræðilega tengingu sem hægt er að rekja aftur til Forn-Grikkja. Nöfn nótnanna verða skoðuð út frá mynstrum og hvernig má setja þau fram svo nemendur geti betur skilið virkni þeirra. Tónstigar og kirkjutóntegundir verða þá skoðaðar með það að markmiði að nemendur geti nýtt sér mynstureiginleika þeirra til að öðlast betri skilning á tónlist. Nótnalengdir verða einnig skoðaðar og hvernig þær tengjast brotareikningi. Nýjar áherslur varðandi læsi gefa möguleika á að skoða hugtakið í víðara samhengi. Læsi er ekki lengur aðeins sú aðgerð að lesa staf af bók heldur er það nær því að mynda merkingu úr mismunandi byggingareiningum og táknum. Mismunandi heimildir verða skoðaðar sem varpa ljósi á hvaða þættir það eru í læsi sem snúa að þessum tveimur fögum, tónmennt og stærðfræði. Þrjár kennsluhugmyndir verða settar fram sem snúa að nótnaheitum, tónstigum og nótnalengdum. Leitast verður við að nemendur fái að vinna með efnið á sem flestan máta og á mismunandi miðlum. Einnig eiga nemendur að fá að vinna með efnið í tölvu og búa til stuttar laglínur. Allt miðar þetta að því að nemendur fái aukna leikni í hvoru fagi fyrir sig auk þess sem þetta auki möguleika þeirra sem fá eða hafa áhuga á tónlist að gera sínar eigin tilraunir.

The following paper is a final thesis for a B.Ed-degree at the faculty of education from the University of Akureyri. In this paper the question of wheather mathematics and music have similar aspects which can be used to integrate those two disciplines will be looked at. Literacy will also be looked at with regards to music and mathematics and that will form the foundations for integrated teaching ideas. Concepts like pattern literacy will be discussed since patterns are a prominent feature both in music and mathematics. Two building blocks of music theory will be used to look at integrateable parts in those disciplines, tone height and tone value. Tone height and intervals have an innate mathematical background which can be traced to ancient greek philosophers. The names of the notes will be looked at with regards to patterns. Scales and modal patterns will also be examined and how students can use them to better understand music. Note values will be connected to fractional mathematics and how mathematical functions can be used with music. New approaches to literacy in the general curriculum give way for new ways to look at literacy. Being literate is not just being able to read letters from a book but is also about the process of making meaning from divergent information. Different sources will be looked at with regards to what it is in mathematics and music that relates to new definitions of literacy. Three teaching ideas were constructed regarding notes, scales and note values. Working with those assignments students should be able to approach the subject in multitude of ways and with different mediums. Students will also work with computers and make short melodies. Preferably this work should provide the pupils with an expanded skill set both in mathematics and music while providing motivated students the opportunity to experiment further.