Í trú von og kærleika. Góðtemplarareglan á Íslandi frá 1884 og fram á fjórða áratuginn. Félagsleg, menningarleg og hugmyndaleg áhrif

Abstract

Góðtemplarareglan á Íslandi, barátta hennar fyrir bindindi og áhrif þess starfs á félags- og menningarlíf í landinu er viðfangsefni þessarar rannsóknar. Hugmyndalegur jarðvegur bindindishreyfinga á Norðurlöndum og á Íslandi er metinn og þær samfélagsaðstæður sem tryggðu fylgi við áherslur góðtemplara á Íslandi. Varpað er ljósi á útbreiðslu stúkna, innra starf þeirra og þau gildi sem þar var miðlað, svo og á meðlimina, karla og konur.Góðtemplarareglan sem mótunarafl er hér í brennidepli og orðræða siðferðilegrar ögunar í ljósi kenninga franska heimspekingsins Michel Foucault um stjórnvaldstæknina og lífvaldið. Sýnt er fram á hvernig bindindisbarátta góðtemplara með borgaralegar hugmyndir frjálslyndisstefnu og sterka mótunarhyggju í bakgrunni varð að drifkrafti. Einnig hvernig starfið innan stúknanna og mótun meðlima ýtti undir lýðræðislegt uppeldi alþýðu og opnaði farveg félagslegrar virkni og menningarstarfs. Sem yfirlýstur vettvangur jafnréttis áttu stúkurnar - og stúkubræður með afstöðu sinni til stúkusystra, þátt í að efla félagsþrótt kvenna, virkni þeirra og framgang á opinberum vettvangi. Hér er einnig dregið fram hvernig orðræða góðtemplara um áfengið sem "eitur" gekk þvert í gegnum samfélagið og hafði afgerandi áhrif á afstöðu Íslendinga til áfengismála.