is Íslenska en English

Lokaverkefni (Meistara)

Háskólinn á Bifröst > Félagsvísindadeild > Meistarverkefni í félagsvísindadeild (MA) >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/20560

Titill: 
  • Heiðurslaun listamanna : fortíð, fyrirkomulag og framtíð
  • Titill er á ensku Honorary Salary for Artists in Iceland : Past, Present and Future
Námsstig: 
  • Meistara
Útdráttur: 
  • Heiðurslaun listamanna eru veitt af Alþingi Íslendinga en við afgreiðslu fjárlaga hvers árs er ákveðið hvort að nýir listamenn bætast í hópinn. Í þessari rannsókn er saga heiðurslaunanna skoðuð og mat lagt á hvaða sess launin hafa í menningarstefnu íslenska ríkisins. Vel má halda því fram að launin séu veigalítill og heldur afskiptur hluti stefnunnar, þegar hún er skilgreind sem heildarumsvif ríkisins í menningarmálum. Saga heiðurslaunanna sýnir líka ákveðinn vandræðagang sem hefur einkennt beinan stuðning þingsins við störf listamanna. Sá stuðningur byggðist lengi vel fyrst og fremst á hefðum, en lagaákvæði er varðaði heiðurslaunin kom ekki til fyrr en með lögum um listamannalaun árið 1967 og sérstök lög um heiðurslaunin voru loksins samþykkt árið 2012.

    Auk þess að fjalla um sögu heiðurslauna og aðferðir Alþingis við að útdeila þeim, er í rannsókninni einnig grafist fyrir um áþekk dæmi á Norðurlöndum. Þaðan eru líka tiltekin dæmi af akademíum sem þar eru starfræktar og fjallað um hugmyndir, nýjar og gamlar, um stofnun akademíu hér á landi. Þá er ennfremur rætt um ímynd heiðurslauna og hugmyndir valdhafa um tilgang þeirra þar sem tekist hafa á hugmyndir um heiður, styrki og eftirlaun. Markmiðin með heiðurslaunum hafa þannig verið óskýr og því hafa heiðurslaunin staðið á mörkum menningarstefnu og velferðarmála. Við alla umfjöllun um heiðurslaunin verður að hafa í huga hugmyndir stjórnmálamanna um gildi listanna fyrir samfélagið þegar kemur að þjóðarvitund og sjálfsmynd þjóðarinnar en þær hugmyndir setja þeir fram reglulega í ræðu og riti. Í viðaukum er tekinn saman listi yfir heiðurslistamenn og tölulegt efni um þá allt frá árinu 1945, þó svo að rætur þessarar hefðar liggi lengra aftur í sögu Alþingis.

  • In their yearly allocation of state funds the parliament of Iceland (Alþingi) decides honorary salaries to artists. Currently there are 23 artists enjoying such funding. They are chosen by a committee of parliamentarians, the maximum number of artists being 25. This study deals with the history of these honorary salaries and estimates their impact on Icelandic cultural policy. The study finds that this impact is miniscule and isolated when cultural policy is seen as the total activity of the state in matters of arts and culture. The history of the salaries, that stem back to the second world war period with predecessors as early as the late nineteenth century, bears witness to a certain predicament for the parliament in allocating these funds. Parliamentarians suddenly become involved with aesthetics and artistic merit and party politics have had an impact. The salaries are also based mostly on historical traditions, with a firm legal foundation only coming into place as recently as 2012.

    As well as examining the role of parliament in choosing the artists the study looks at similar examples in the Nordic countries. A few nordic arts academies are also discussed as well as ideas for an Icelandic arts academy. The public image of the honorary salaries is examined and the balance between their function as a grants plan, a pension plan and a symbol of honour is weighed. Governmental goals between the honour salaries have long been unclear as well as the boundaries between cultural policy and welfare policy. The importance of the arts in the development of national identity during the fight for independence has to be kept in mind. The idea of a perpetual strive for independence is still a distinct element in the rhetoric of Icelandic politicians. In the appendixes of the study a list of all the honorary artists since 1945 is assembled along with statistical analysis.

Samþykkt: 
  • 10.2.2015
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/20560


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
GudniTomasson_lokaverk_MA_menningarstj_Heidurslaun.pdf1.68 MBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna

Athugsemd: Afritun er óheimil nema með leyfi höfundar.