Fjárskipti við slit á óvígðri sambúð. Er nauðsynlegt að sett verði lög um fjárskipti við slit á óvígðri sambúð?

Abstract

Um langan tíma hefur löggjafinn haft afskipti af fjölskyldunni með því að setja henni reglur. Íslenskur sifjaréttur er í dag byggður upp með það að markmiði að fólki standi til boða mismunandi sambúðarform, þ.e. hjúskapur og óvígð sambúð. Sambúðarformin hafa mismunandi réttarreglur þegar litið er til þess hvernig þau stofnast, þeim er slitið og hver réttaráhrif þeirra eru. Á meðan lög hafa verið sett um fólk í hjúskap, þ.e. hjúskaparlög nr. 31/1993, hafa engin heildstæð lög verið sett um fólk í óvígðri sambúð. Er því ekki til nein algild skilgreining á hugtakinu óvígð sambúð í skráðum lögum en þó hafa mótast ákveðin lágmarksskilyrði sem þarf að uppfylla svo sambúð geti talist óvígð. Þegar fólk stofnar til sambúðar gerir það yfirleitt ekki ráð fyrir því að samband þess við sambúðarmaka sinn líði undir lok, en það er því miður raunin í mörgum tilfellum. Við sambúðarslit fara fram fjárskipti, en sökum þess að engin heildstæð skráð lög eru til um fólk í óvígðri sambúð er réttarstaða sambúðarfólks óörugg á margan hátt og er það svo að dómaframkvæmd hefur mótað þær meginreglur sem gilda um fjárskipti milli sambúðarfólks. Hér verður gerð grein fyrir því hvaða viðmið dómstólar hafa mótað í úrlausnum sínum í málum er lúta að fjárskiptum vegna slita á óvígðri sambúð og þeirri spurningu velt upp hvort setja eigi lög um fjárskipti við slit á óvígðri sambúð.