Fyrir að eða fyrir því að? Um fornöfn í forsetningarliðum sem innleiða setningar

Abstract

Nokkur ábendingarfornöfn í íslensku geta verið notuð bæði í ritmáli og talmáli í þeim forsetningarliðum sem innihalda fallsetningar, spurnarsetningar eða nafnháttarsambönd sem fylliliði. Slík fornöfn geta þó horfið án þess að trufla réttmæli í setningum: þær halda í rauninni áfram að vera málfræðilega réttar.Hlutverk þessarar ritgerðar er það að greina notkun þeirra til þess að útskýra á hvaða hátt málhafar velja að nota fornafn eða að sleppa því í þess konar forsetningarliðum.Í ritgerðinni er fyrirbærið athugað í rannsóknarverkefni frá setningarlegu og orðræðulegu sjónarhorni. Verkefnið felst í því að greina þau atvik sem koma fram í nokkrum upptökum frá ríkisútvarpsstöðinni Rás 1. Hádegisfréttir hafa verið valdar sem efniviður af því að ritmál í upplesnum fréttum og talmál skiptast oft á.Reynt var að finna rökræna útskýringu í gögnum fyrir þeim tilhneigingum sem virðast koma í ljós í upptökunum.