Jarðeldar og Hekla í náttúrusýn 17. aldar. Hugarfarskönnun

Abstract

Hér er rakin þróun hugmyndarinnar um eldvirkni allt frá goðsögunum að grísku heimspekingunum, með Aristóteles í fararbroddi, og fram til 17. aldar. Hvernig birtast eldfjöllin hjá heimspekingunum og almennt í goðsögum heimsins? Þróun náttúrusýnar er könnuð með því að skoða tvo evrópska hugsuði frá 17. öld, þá Thomas Burnet og Athanasius Kircher. Þá er hugað að þeirri Heklu sem birtist í íslenskum þjóðsögum. Því næst er sjónum beint að erlendum og innlendum Íslandslýsingum þar sem hið fræga helvíti í Heklu ber á góma. Að lokum er gluggað í helstu annála aldarinnar og athugað hvað þeir hafa að segja um eldgos í Heklu. Unnið er út frá eftirfarandi spurningum: Hvað er Hekla? Hvernig þróast hugmyndin um eldvirkni? Hvernig birtist eldfjallið í náttúrusýn 17. aldar og hvaðan er sú sýn sprottin? Hvernig komst helvíti í Heklu? Hver er náttúrusýnin á Íslandi á 17. öld?