Hið sjálfsprottna Orð. Rússneska framúrstefnan og Majakovskí

Abstract

Í þessari ritgerð er fjallað um hvernig þýðendur takast á við það verkefni að koma til skila hughrifum og merkingu orða sem skáld finna upp hjá sjálfum sér og eiga sér ekki stað í því venjubundna tungumáli sem þeir annars yrkja á.Sérstaklega verður kannað hvernig tekist hefur verið á við þetta verkefni í íslenskum ljóðaþýðingum á verkum rússneska fútúristans, Vladimír Majakovskí.Til að gefa gleggri mynd af því samhengi sem þýðingarnar eru unnar í, verður stuttlega gerð grein fyrir þróun fútúrismans sem afsprengi framúrstefnuhreyfingarinnar (fr. avant-garde) í upphafi 20. aldar með áherslu á Rússland og rússnesk skáld. Þá verður skáldskapur og höfundareinkenni Majakovskís könnuð enda þykir hann eitt af höfuðskáldum stefnunnar.Tengsl rússneska fútúrismans við íslenskar bókmenntir í upphafi 20. aldar verða reifuð stuttlega og skoðað hvort áhrifa hafi gætt, af hefðarrofi og nýyrðasmíð rússnesku fútúristanna, á íslenska ljóðagerð.Loks verður gerð grein fyrir því með hvaða hætti þýðendur takast á við nýtt form ljóðlistarinnar og athugað með hvaða hætti sá nýi orðaforði sem fútúristarnir sköpuðu, kemst til skila í þýðingum, bæði í gegnum hið svokallaða zaúm (rús. заумь; заумный язык) eða yfirskilvitlegt mál og með annarri nýyrðasmíð.