Íslenski landbúnaðarklasinn. Tækifæri til aukinnar samkeppnishæfni

Abstract

Viðfangsefni ritgerðarinnar er að skoða íslenskan landbúnað út frá fræðum samkeppnishæfni, klasa og klasastjórnunar. Á undanförnum árum hefur sjónum verið beint í auknum mæli að mikilvægi rekstrarumhverfis fyrirtækja og í því samhengi hafa klasar fengið aukna athygli. Hugmyndafræðin um klasa bendir til að mikill hluti samkeppnisforskots liggi í ytra umhverfi fyrirtækja og litið er á staðsetningu sem meginuppsprettu forskotsins. Til að ýta undir vöxt og samkeppnishæfni klasa hafa klasaframtök af ýmsu tagi verið sett á laggirnar.Miklar breytingar hafa orðið á íslenskum landbúnaði síðastliðna áratugi og þróunin hefur meðal annars mótast af breyttum þjóðfélagsháttum og neyslumynstri. Forsvarsmenn landbúnaðarins horfa fram á miklar breytingar og tækifæri í atvinnugreininni. Klasaframtakið Landbúnaðarklasinn var formlega stofnað í júní 2014 til að styrkja og efla þá fjölbreyttu starfsemi sem tengist landbúnaði.Í ritgerðinni er farið yfir þróun landbúnaðarins á síðustu 50 árum, skoðað hvort klasanálgun geti ýtt undir framleiðni og samkeppnishæfni íslenska landbúnaðarklasans og hvaða væntingar aðilar Landbúnaðarklasans hafa til starfsemi framtaksins.Rannsóknin styðst við aðferðir raundæmisrannsókna og byggir rannsóknin á fyrirliggjandi gögnum, bæði fræðilegum og tölulegum ásamt gögnum sem var aflað sérstaklega fyrir rannsóknina.Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna að íslenski landbúnaðarklasinn sé orðinn þroskaður klasi. Í rekstarumhverfi klasans eru ákveðnir styrkleikar sem byggja má á og nýta til eflingar atvinnugreinarinnar. Í umhverfinu eru einnig þættir sem hamla að árangur náist í verðmætasköpun í greininni. Samkeppni er lítil, aðfangakostnaður hár og brýn þörf er á heildarstefnumörkun stjórnvalda í landbúnaðarmálum. Að mati rannsakanda er mikilvægt er að halda áfram því starfi sem hófst með undirbúningi og stofnun Landbúnaðarklasans.