is Íslenska en English

Lokaverkefni (Bakkalár)

Háskóli Íslands > Hugvísindasvið > B.A. verkefni - Hugvísindasvið >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: http://hdl.handle.net/1946/2235

Titill: 
  • Ríkisstjóri Íslands: Sveinn Björnsson
Námsstig: 
  • Bakkalár
Útdráttur: 
  • Viðfangsefni þessarar ritgerðar er það stutta tímabil í Íslandssögunni þegar æðsti embættismaður þjóðarinnar var ríkisstjóri en ekki konungur eða forseti. Þann 17. júni 1941 var Sveinn Björnsson kjörinn ríkisstjóri af Alþingi til þess að gegna þeim skyldum sem konungur hafði áður haft með höndum. Þessi ákvörðun þingmanna gerði það að verkum að nú var æðsti embættismaður þjóðarinnar Íslendingur með skrifstofu í Alþingishúsinu en ekki aðalborinn Dani með aðsetur í konungshöll í Kaupmannahöfn. Markmið þessarar ritgerðar er að skoða hvernig þetta nýja samband milli þingmanna og ríkisstjóra þróaðist en í upphafi hennar er borið saman valdsvið ríkisstjóra við það valdsvið sem konungur hafði. Í meginhluta ritgerðarinnar er fjallað um samskipti milli ríkisstjóra og alþingismanna en það er aðallega gert með því að rýna í tvö deilumál milli þingheims og ríkisstjóra. Þessi mál eru skipun ríkisstjóra á einu utanþingsstjórninni sem starfað hefur hér á landi og sambandsmálið svokallaða um aðskilnað Íslands og Danmerkur. Þegar Ísland varð lýðveldi þann 17. júni 1944 var Sveinn Björnsson kjörinn fyrsti forseti landsins. Hann var kosinn af alþingsimönnum og gaf dræm kosning hans það til kynna að sambandið milli hans og alþingismanna væri fremur stirt. Í lok ritgerðarinnar er skyggnst inn í forsetatíð Sveins og hún borin saman við ríkisstjóratíð hans. Þar er áfram skoðað sambandið milli Sveins og þingmanna og athugað hvort hið nýja embætti Sveins hafi breytt einhverju auk þess sem svarað er þeirri spurningu hvort ríkisstjóraár Sveins hafi verið mótandi fyrir forsetatíð hans. Helstu niðurstöður er þær að Sveinn Björnsson var pólitískt virkari sem æðsti embættismaður þjóðarinnar en konungur hafði áður verið og reyndi að gera sem mest úr því valdi sem hann hafði samkvæmt stjórnarskrá. Hann veitti stjórnmálamönnum aðhald með þeim „tækjum“ sem hann hafði sem ríkisstjóri og hélt áfram þeim vinnubrögðum eftir að hann var kjörinn forseti.

Samþykkt: 
  • 21.4.2009
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/2235


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
Rikisstjori_Islands_fixed.pdf238.2 kBOpinnHeildartextiPDFSkoða/Opna