Ábyrgð og hlutverk endurskoðenda : er ábyrgð endurskoðenda við áritun ársreikninga nógu mikil?

Abstract

Markmið verkefnisins var að skoða hvort ábyrgð endurskoðenda við áritun ársreikninga er nógu mikil og hvernig reynt hefur á ábyrgð endurskoðenda vegna starfa sinna fyrir dómstólum. Tilgangurinn var einnig að kanna væntingabil almennings á hlutverki og ábyrgð endurskoðenda og hvernig refsingu almenningur telur að endurskoðendur hljóti ef dæmt er um vanrækslu á endurskoðunarstörfum. Jafnframt kannaði höfundur hvort endurskoðendur álíti sig bera nógu mikla ábyrgð við endurskoðun reikningsskila fyrirtækja, ásamt því hvert álit þeirra er á ábyrgð þeirra vegna vanrækslu við endurskoðunarstörf fyrir dómstólum. Rannsakandi framkvæmdi tvær megindlegar rannsóknir til að nálgast viðfangsefnið. Annars vegar var um að ræða spurningakönnun sem almenningur svaraði á samfélagsmiðlum og hins vegar spurningakönnun sem endurskoðendur svöruðu rafrænt og fengu senda í tölvupósti. Í ritgerðinni var jafnframt fjallað um hvað felst í endurskoðun, tegundir áritana sem endurskoðendur veita ársreikningi félaga og þá ábyrgð sem endurskoðendur bera. Núgildandi lög og reglur voru skoðaðar, sem og endurskoðunarstaðla sem gilda á Íslandi. Nýleg og eldri dómsmál voru skoðuð sem tengjast endurskoðendum á Íslandi, þar sem þeir voru sakaðir um brot við endurskoðunarstörf sín. Niðurstöður rannsóknarinnar voru að endurskoðendur bera mikla ábyrgð við áritun ársreikninga. Þátttakendur töldu endurskoðendur bera mikla ábyrgð við endurskoðun ársreikninga. Væntingbil almennings á hlutverki endurskoðenda var hins vegar töluvert og er augljóst að almenningur er ekki nógu vel upplýstur um það hvert hlutverk endurskoðenda er. Niðurstöður leiddu einnig í ljós að almenningur taldi endurskoðendur oftast hljóta áminningu í starfi þegar reynt hefur á ábyrgð endurskoðenda fyrir dómstólum. Endurskoðendur voru flestir hlutlausir hvað varðar ábyrgð endurskoðenda vegna vanrækslu starfa sinna fyrir dómstólum. Sökum hárra krafna sem gerðar eru um sönnunarbyrgði í efnahagsbrotum fyrir dómstólum er minna um sakfellingar endurskoðenda.