Heilsuferðamennska, staðgöngumæðrun í hagnaðarskyni og konur á Indlandi: Tækifæri eða arðrán?

Abstract

Globalisation has made health care a global industry through a phenomenon called medical tourism. Surrogacy is a part of medical tourism and involves a woman carrying a child for a couple or individual for altruistic or commercial reasons. With increasing infertility in the world more couples/individuals have started looking towards “developing countries” in order to hire surrogate mothers to carry their biological child at cost saving prices. India has in recent decades become a leading force in medical tourism and commercial surrogacy. Commercial surrogacy in India has been criticised for the lack of empirical data on the surrogate mothers’ wellbeing. The aim of this research is to shed light on the awareness of the general public in India about medical tourism, with a particular focus on knowledge and ideas regarding commercial surrogacy. It is also important to understand the status of women in India since they are the means of production in surrogacy. This research was conducted in the Indian cities of Jaipur and Udaipur, between March and August 2012. The 47 participants were obtained by snowball sampling and the data collected using Interviews and questionnaires.The results of this study indicate that surrogate motherhood as a profession was seen as taboo within Indian society, but that participants found it to be acceptable for the “poor”, “needy” and “uneducated” women for whom few options existed to earn enough to change their living standards. However, surrogacy is generally considered socially inappropriate for educated women with financial means to “choose” a better profession. Medical tourism was seen as a positive development for India whereas commercial surrogacy was not embraced with the same positivity; interviewees felt more ethically conflicted and found it difficult to pick a side.

Hnattvæðing hefur gert heilbrigðisþjónustu að alþjóðlegu viðskiptarfyrirbæri sem ber nafnið heilsuferðamennska (medical tourism). Staðgöngumæðrun (surrogacy) er hluti af heilsuferðamennsku og felur í sér að kona gengur með barn annarra einstaklinga af velgjörð (altruistic surrogacy) eða í hagnaðarskyni (commercial surrogacy). Barnalán er ekki sjálfgefið, ófrjósemi hefur áhrif á einstaklinga og pör um allan heim eru í auknu mæli að leita sér að staðgöngumæðrum í þróunarlöndum til þess að ganga með líffræðilega skylt barn þeirra á lágu verði. Indland hefur á síðustu áratugum orðið leiðandi afl í heilsuferðamennsku og staðgöngu í hagnaðarskyni. Staðgöngumæðrun í hagnarskyni hefur einnig verið gagnrýnd fyrir skort á áþreifanlegum gögnum um velferð staðgöngumæðranna. Markmið rannsóknarinnar er að varpa ljósi á þekkingu indversks almennings á heilsuferðamennsku og með sérstakan áherslu á þekkingu og hugmyndir um staðgöngumæðrun. Það er einnig mikilvægt að skilja stöðu kvenna á Indlandi þar sem þær sjá um framleiðslun iðnaðarins. Þessi rannsókn var framkvæmd á Indlandi í borgunum Jaipur og Udaipur milli mars og april 2012. Þátttakendurnir voru 47 og fengust til þátttöku með snjóboltaúrtaki og gagnasöfnum fór fram með viðtölum og spurningarlistum.Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna að staðgöngumæðrun var séð sem forboðin atvinnugrein innan indversks samfélags, en þátttakendur sáu það samt sem viðunnandi valkost fyrir “fátækar”, “þurfandi”, “ómenntaðar” konur sem höfðu ekki marga valkosti til að afla tekna sem myndi hjálpa þeim að breyta lífsafkomu sinni til hins betra. Hins vegar var staðgöngumæðrun séð sem óásættanleg atvinna fyrir menntaða kona sem hefði fjármuni til þess að velja sér betri farveg í lífinu. Heilsuferðamennska var séð sem hafandi jákvæð áhrif á Indland á meðan staðgöngumæðrun var ekki tekið með sama jákvæða viðurhorfinu, og áttu viðmælendur í siðferðilegum vanda með að taka afsöðu til staðgöngum í hagnaðarskyni