en English is Íslenska

Thesis (Master's)

University of Iceland > Menntavísindasvið > Meistaraprófsritgerðir - Menntavísindasvið >

Please use this identifier to cite or link to this item: https://hdl.handle.net/1946/23081

Title: 
  • Title is in Icelandic "Undir skólans menntamerki" : greining á skólamenningu í Menntaskólanum á Akureyri
  • School culture in Menntaskólinn a Akureyri : analysis of the school culture in an Icelandic junior college
Degree: 
  • Master's
Abstract: 
  • Abstract is in Icelandic

    Hvað er það sem skiptir mestu máli í skólastarfi og hvers vegna skiptir það máli? Í stjórnunar- og stofnanafræðum er lögð áhersla á mikilvægi menn-ingar innan stofnana og áhrif hennar á allt þeirra innra starf. Þar sem menning stofnana byggir á þeim viðmiðum, gildum og grundvallar-viðhorfum sem talin eru mikilvæg á hverjum stað og á hverjum tíma er nauðsynlegt að leita leiða til að greina þessa þætti í þeim tilgangi að skilja betur merkingu þeirra og áhrif. Rannsóknin sem hér um ræðir er lýsandi tilviksrannsókn og hefur það að markmiði að leita eftir og greina þau viðmið, gildi og grundvallarviðhorf sem til samans móta þá hugmyndafræði sem lögð er til grundvallar skólastarfi í einum tilteknum framhaldsskóla á Íslandi, þ.e. í Menntaskólanum á Akureyri.
    Í rannsókninni er stuðst við menningarlíkan sem skilgreinir skóla-menningu á fjórum þrepum. Á yfirborðinu (efsta þrepi) eru athafnir fólks þ.e. það sem fólk gerir, þar undir eru viðmiðin sem stýra athöfnum. Á þriðja þrepi eru gildin sem skýra, verja og réttlæta viðmiðin og athafnirnar. Dýpst (á fjórða þrepi) liggja grundvallarviðhorfin, þ.e. sannfæring fólks um það sem talið er vera rétt eða satt og verður alla jafna ekki breytt.
    Lögð er áhersla á að greina gildi og grundvallarviðhorf þátttakenda eins og þau birtast í umræðu um ýmsa mikilvæga þætti er lúta að starfi skólans s.s. um menntun, uppeldi, nám, kennslu, nemendur, árangur, breytingar og þróun, hefðir og venjur. Rannsóknin dregur upp áhugaverða mynd af hugmyndum þátttakenda um megintilgang þeirrar starfsemi sem þeir voru/eru virkir í að skapa og/eða endurskapa á þessu tiltekna tímabili.
    Rannsóknin byggir á hálfopnum viðtölum við 13 einstaklinga sem valdir voru af handahófi úr lagskiptu þýði vorið 2001 og 6 nýjum viðtölum sem tekin voru haustið 2014. Í ljósi þess að 14 ár eru brátt liðin frá því að gagnaöflun hófst var leitað sérstaklega eftir breytingum í menningu skólans með því að greina nýju gögnin með hliðsjón af völdum þáttum úr greiningu á eldri gögnum. Þeir þættir sem voru til skoðunar vörðuðu einkum hlutverk skólans, kennsluhætti, breytingar, árangur og samstarf.
    Niðurstöður leiddu m.a. í ljós að sýn starfsfólks á meginhlutverk skólans hafði tekið breytingum á umræddum tíma þar sem undirbúningur nemenda undir þátttöku í samfélaginu var nú talinn mikilvægari en áður og jafnvel mikilvægari en undirbúningur þeirra fyrir háskólanám. Afstaða þátttakenda markaðist að einhverju leyti af fræðilegum (akademískum) bakgrunni þeirra og hafði m.a. áhrif á viðhorf til mikilvægis fræðigreinarinnar í fyrrgreindum tvíþættum undirbúningi nemenda og til hlutverks þeirra sem kennara. Í menningu skólans mátti því annars vegar greina viðmið og gildi sem voru til þess fallin að sameina þátttakendur og hins vegar viðmið og gildi sem áttu sér að einhverju leyti ólíkar skilgreiningar í hugum þeirra. Þrátt fyrir vilja til þróunar og aðlögunar að breyttum ytri kröfum þá mátti jafnframt greina mikla hollustu hjá viðmælendum við hefðir og venjur skólans.
    Efnisorð
    Skólamenning, viðmið, gildi, grundvallarviðhorf, framhaldsskóli

  • Abstract
    What is it that we consider most important in school practice and why is it important? In management- and institutional studies the emphasis is on the importance of culture within institutions and the effect that it has on all their internal work.
    Since an institution‘s culture is built on the norms, values and basic assumptions that are considered important in each place and at each given time, it is necessary to seek out ways to analyse these factors, with the purpose of better understanding their meaning and impact.
    The study here is a descriptive study, a case study, with the aim of searching for and analysing the norms, values and basic assumptions that combined shape the ideology that is the foundation of school practice in one particular secondary school in Iceland, i.e. Akureyri Junior College (Menntaskólinn á Akureyri).
    The study uses a cultural model that defines school culture on four levels. At the surface (top level) are people‘s actions, i.e. what people do. The second level holds the norms that control these actions. The third level holds the values that explain, defend and justify the norms and actions. The deepest level (the fourth one) holds the basic assumptions, i.e. a person‘s conviction of what is considered right or true and that is usually unchangeable.
    Emphasis will be put on analysing the values, norms and basic assumptions of participants as they appear in the discussion on various important factors to do with the school‘s practises, such as education, upbringing, studies, teaching, students, results, changes/development, traditions and customs. It is expected that the study will paint an interesting picture of the how the participants view their main purpose of the work that they were or are active in creating and/or recreating within this specific time period.
    The study is based on semi-structured interviews with 13 individuals that were selected at random from a stratified population in the spring of 2001 and 6 new interviews that were conducted in the fall of 2014. In light of the fact that it is almost 14 years since data collection started, it is also interesting to search particularly for changes in the school‘s culture by analysing the new data with regard to selected factors from the analysis of the older data. The factors that will be examined are mostly concerned with the school‘s role, the teaching methods, changes, results and cooperation.
    The results show, i.e. that the personnel’s view of the school‘s main function has changed over the aforementioned period, where students‘ preparation for participation in society is now considered more important than before and even more important that preparing students for studies at a university level.
    The participant‘s stance or attitude is in some way marked by their theoretical (academic) background and affected, for instance, their view on the importance of the studies in the aforementioned dual preparations of students and towards their role as teachers. You could therefore see on the on hand, in the school‘s culture, the norms and values that are of the nature of uniting the participants, and on the other hand, norms and values that in some ways had a different definition in their mind. In spite of a will to develop and adapt to changes in outer requirements, a great loyalty could also be seen within participants, regarding the traditions and customs of the school.
    Keywords
    School culture, norms, values, basic assuptions, junior college

Accepted: 
  • Oct 1, 2015
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/23081


Files in This Item:
Filename Size VisibilityDescriptionFormat 
'Undir skólans menntamerki', Greining á skólamenningu í Menntaskólanum á Akureyri.pdf1,75 MBOpenHeildartextiPDFView/Open