Preparing for the End. A Narrative Study of Vafþrúðnismál

Abstract

The present work investigates the eddic poem Vafþrúðnismál through a theoretical lens constructed by the author that is based on the work of Paul Ricoeur, Aron Gurevich, and Mircea Eliade. By bringing together these three writers the intention is to allow for a close examination of the poem on narrative grounds that also allows for the possibility for general conclusions to be drawn about the cultural environment in which the poem was composed, namely medieval Iceland. The theoretical framework is the stage on which the interpretation of the poem occurs, which is done so in the tradition of a New Critical close reading that explores a wide range of comparative possibilities within the Old Norse-Icelandic literary corpus. Vafþrúðnismál survives in full in the Codex Regius manuscript of eddic poetry (GKS 2365 4to; R) that is housed in Reykjavík, Iceland. The manuscript was composed in Iceland in the 13th century, and is one of the most revered of Iceland’s national treasures. Vafþrúðnismál has been written about extensively, but not to the point of exhaustion, and it is the intention of this work to incorporate all of the important prior studies into the interpretation, while for the first time attending to the poem in a book-length study in English. The thesis is that in the mythological corpus Vafþrúðnismál is both a representation of a myth (i.e. a mythical representation) and a dramatic framework used by the poet to store and transmit a great wealth of mythological information. Its narrative setting—that is its mythical representation—is the poem’s means to convey ancient mythological wisdom. The nature of the mythological wisdom that is conveyed in the poem is the subject of much of the study, and cross references to other sources from the corpus are explored when necessary. To introduce the formal analysis of the poem the author supplies a history of the transmission of the poem, and a description of the works that Vafþrúðnismál has travelled with from the medieval period to the modern day. This transmission history is in turn preceded by an overview of the source texts, the author’s theoretical framework, and the critical scholarship that most concerns Vafþrúðnismál. In the concluding chapter of the work the various threads that have been drawn through the work will be tied together with the intention to draw arguments to a close and to suggest future avenues for interpretation, in the humanities generally, and in medieval Icelandic studies specifically.

Í þessu verki er fengist við eddukvæðið Vafþrúðnismál út frá sjónarhorni sem höfundur sækir meðal annars til Paul Ricoeur, Aron Gurevich, og Mircea Eliade. Markmiðið er að nálgast ljóðið með nákvæmum lestri þar sem ekki er aðeins fengist við frásagnaraðferð þess heldur einnig það menningarlega umhverfi sem kvæðið er sprottið úr, þ.e. Ísland á miðöldum. Hinn fræðilegi rammi leggur til svið þar sem túlkun á ljóðinu á sér stað, í anda nýrýni en einnig með hliðsjón af ýmsum öðrum miðaldatextum. Vafþrúðnismál er varðveitt í Konungsbók eddukvæða (GKS 2365 4to; R) sem nú er í Reykjavík. Handritið var sett saman á Íslandi á 13. öld. Nokkuð hefur verið fjallað um Vafþrúðnismál og hér er fengist við þessar fyrri rannsóknir í rækilegustu skoðun á kvæðinu til þessa. Tilgátan er að Vafþrúðnismál sé í senn birtingarmynd goðsögu og listrænn rammi sem nýtist skáldinu til að varðveita og miðla goðsagnaefni. Þannig er sögusviðið og goðsagan sem þar birtist um leið aðferð kvæðisins til að flytja eldri goðsagnafróðleik. Rannsóknin snýst mjög um þann goðsagnafróðleik og sess hans í öðrum íslenskum miðaldatextum er ræddur eftir þörfum. Auk formlegrar greiningar á kvæðinu gerir höfundur rækilega grein fyrir varðveislu kvæðisins og þeim textum sem Vafþrúðnismál hefur orðið samferða frá miðöldum til nútímans. Einnig er rætt um útgáfusögu kvæðisins, helstu rannsóknir og fræðilegan ramma sem greining kvæðisins er reist á. Að lokum eru dregnir saman ýmsir þræðir, settar fram niðurstöður og bent á framtíðartúlkunarmöguleika fyrir kvæðið sjálft, hugvísindin yfirleitt og íslenskt miðaldaefni sérstaklega.